الهدهد

معنی کلمه الهدهد در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
هدهد (۱ بار)
شانه بسر. ماجرای این پرنده پر معلومات و سلیمان «علیه السلام» در سوره نمل آمده است. در حالات سلیمان و در «خباء» ذکر آن گذشت ولی در اینجا همه آنچه در باره آن است نقل و مختصرا بررسی می‏شود: . و سلیمان از حال پرندگان جویا شد (این کار در ضمن لشکرکشی به مملکت سباء بود) گفت چرا هدهد را نمی‏بینم مگر در اینجا نیست (چون دانست که هدهد در آنجا حاضر نیست) گفت در اثر این غیبت او را عذاب سختی خواهم کرد (بال و پرش را می‏کنم) یا او راسر می‏برم مگر اینکه دلیل روشنی بر غیبت خود بیاورد. . یعنی: سلیمان کمی منتظر ماند و هدهد آمدو گفت دانستم آنچه را که ندانسته‏ای از قوم سباء خبر راستی به تو آورده‏ام. زنی به آنها حکومت می‏کند، از وسائل زندگی و حکومت همه چیز دارد مخصوصا تختی بزرگ دارد. او و قومش را دیدم که آفتاب را پرستش و سجده می‏کنند و شیطان اعمال زشتشان را خوب جلوه داده و از راه خدا بازشان داشته است. . یعنی شیطان آنها را مانع شده از اینکه سجده کنند خدایی را که پنهان را در آسمانها و زمین ظاهر می‏کند. رجوع شود به «خباء» و می‏داند آنچه را که در پنهان می‏دارید و آشکار می‏کنید خدا، جز او معبودی نیست و او صاحب تخت بزرگ و حکومت عظیم است. . یعنی: سلیمان فرمود بزودی می‏بینیم که راست گفته‏ای یا از دروغگویانی این نامه مرا ببر و به طرف آنها بیانداز و درکنار باش و ببین چه جوابی می‏دهند. قضیه هدهدو سلیمان «علیه السلام»دراینجا ختم می‏شود و از آیات روشن می‏شود که هدهد از یک دانشمند ممتاز بیشتر می‏داند و از رموز کائنات مطلع است و از بشر در علم خویش صدها مراحل پیشرفته‏تر است در «نمل» گفته شد که مورچگان ما انسانها را با اسم و رسم می‏شناسند و بشر با آن همه زحمت در شناختن این حشره عجیب هنوز به آنچه قرآن فرموده نرسیده است در باره هدهد مطلب از آن هم دقیقتر است. نکات مستفاد از آیات به قرار ذیل است: 1- هدهد با سلیمان سخن گفته ومافی الضمیر خویش را اظهار داشته و سلیمان بدان پی برده است و هدهد در ردیف لشکریان او بوده و به او در لشکرکشی کمک می‏کرده است در حالات سلیمان گفته شد که به تصریح قرآن آن حضرت زبان پرندگان می‏دانست. 2- هدهد از قوم سباء به سلیمان خبر آورد و گفت زنی پرسازو برگ به آنها حکومت می‏کند، آنها آفتاب پرستند شیطان آنها را فریب داده است. ببینید این پرنده چطور به سلیمان گزارش می‏دهد و چطور مثل یک تربیت یافته و دوره دیده سخن می‏گویدو عمل آنها را به شیطان نسبت داده و تقبیح می‏کند. 3- مهمتر اینکه می‏گوید: خدایی را که پنهان شده آسمانها و زمین را خارج می‏کند و نهان و آشکار را می‏داند پرستش نمی‏کنند در این باره رجوع کنید به «خباء» آیا هدهد می‏داند که برق در میان ابرها نهان است و خدا آشکار می‏کند؟ عسل در گلها نهان است، شیر در علفها و کاه‏ها نهان است، حبوبات و میوه هادر ذرات آب و هوا و خاک نهان اند خدا اینها را خارج و ظاهر می‏کندآیا هدهد اینها را می‏گوید؟! جز اینها سخنش محملی ندارد می‏گوید خداییکه از ظاهر و باطن کارهای شمابا خبر است آیاهمه مردم دارای اینگونه معلوماتند یا فقط خواص؟! 4- سلیمان «علیه السلام» به او می‏گوید: نامه مرا ببر و و ببین چه جوابی خواهند داد قهرا گفتگوهای آنها را می‏شنیده و می‏فهمیده است. این پرنده نامه بر و مخبر آن حضرت بوده است بادیدن این آیات و حقائق قهرا بیاد این آیه می‏افتیم که . نگارنده گوید:« سُبْحانَکَ اَللَّهُمْ وَ بِحَمْدِک اَشْهَدُاَنَّکَ ما فَرَّطْتَ فِی کِتابِ الْکَوْنِ مِنْ شَیْ‏ءٍ».

جملاتی از کاربرد کلمه الهدهد

و تفقد الطير فقال ما لى لا ارى الهدهد ام كان من الغائبين
لا اری الهدهد اگر رنجه شود هدهد پیر مژده تخت و عروسی به سلیمان آرد