النشاه

اين قسمت نيز جزء كلامى است كه گفتيم رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) ماءمورشده به مردم بفرمايد، و ظاهرا بيان جمله (ينشى ء النشاه الاخره )، باشد كه اين نشاهآخرت چگونه نشاه است ، و جمله (تقلبون ) از قلب است ، كه به معناى برگرداندنهر چيزى است از وجهه و يا حالى كه بايد داشته باشد،مثل اينكه چيزى را زير و رو كنند، يا پشت و رو نمايند، و معناى پشت و رو كردن ، با جمله(يوم تبلى السرائر)، كه آن نيز در معرفى روز قيامت است ، مناسب تر است .

پس اينكه خداى تعالى نشاه قيامت و جزا را به وسيله مقدمات آن تعريف مى كند، و خاطرنشان مى سازد كه نشانى آن برچيده شدن بساط دنيا و خراب شدن بنيان زمين آن ، ومتلاشى شدن كوههاى آن ، و پاره پاره شدن آسمان آن ، و محو و بى نور شدن ستارگانآن و غير اينها در حقيقت از قبيل تحديد حدود يك نشاه به سقوط نظام حاكم بر نشاه اىديگر است : (و لقد علمتم النشاه الاولى فلو لا تذكرون ).

قل سيروا فى الارض فانظروا كيف بدء الخلق ثم الله ينشى ء النشاه الاخره ان اللهعلى كل شى ء قدير

اين آيه تا سه آيه بعد، رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) را دستور مى دهد كهمشركين را مخاطب قرار داده ، و حجت خود را عليه ايشان تمام كند، و به سير در زمينارشادشان نمايد تا بفهمند كيفيت آغاز خلقت و ايجاد ايشان با اختلافى كه در طبيعتهاى خوددارند، و تفاوتى كه در رنگها و اشكالشان هست ، چگونه بوده ، و چگونه خدا آنها رابدون الگو و نقشه قبلى ، و بدون حساب و عددى معين ، و يا نيرويىمثل هم آفريده ، اين طرز فكر دليل قاطعى است بر اينكه قدرت او حساب و اندازه ندارد،وقتى چنين است ، نشاءه آخرت را هم مانند نشاءهاول خلق مى كند، پس آيه شريفه در معناى آيه (و لقد علمتم النشاه الاولى ، فلو لاتذكرون ) مى باشد.