العمى

و منهم من ينظر اليك افانت تهدى العمى و لو كانوا لا يبصرون

چون هدايت به اين معنا نيز خصوصى نيست ، بلكهشامل مؤ من و كافر مى شود، و خداى سبحان راه را، هم به مؤ من نشان مى دهد و هم بهكافر، همچنانكه خودش فرمود: (انا هديناه السبيل ، اما شاكرا و اما كفورا) و نيزفرموده : (و اما ثمود فهد يناهم فاستحبوا العمى على الهدى ) و اين مسلم است كه هدايتدر اين دو آيه و در آيات نظاير آن شامل غير صاحبان شعور وعقل نمى شود، قبلا هم توجه فرموديد كه هدايت در جمله : (ثم هدى ) در سوره طه وجمله : (و الذى قدر فهدى ) در سوره اعلى ، هدايت عام بود، عام از نظر مورد، و عام ازنظر نتيجه ، علاوه بر اينكه در سوره اعلى هدايت را نتيجه تقدير گرفته ، و اين خودشاهد بر آن است كه منظور از آن هدايت عمومى و تكوينى است ، چون هدايت تشريعى وخصوصى بشر با تقدير نمى سازد، زيرا تقدير عبارت است از تهيه اسباب وعلل ، تا آن اسباب و علل ، موجود را به سوى غايت هدف و خلقتش سوق دهد، هر چند كه اينهدايت (هدايت خاص ‍ بشرى ) هم از جهت نظام كلى عالمداخل در حيطه تقدير است ، و ليكن اين نظر غير آن نظر است (دقت بفرمائيد).

راغب در مفردات مى گويد:(استحباب كفر بر ايمان )، به معناى ترجيح دادن و مقدمداشتن است ، و حقيقت معناى (استحباب ) اين است كه آدمى جستجو كند تا چيزى را پيدا كندكه دوستش بدارد، و ليكن به خاطر اينكه با كلمه (على ) متعدى مى شود، معناى ايثار وترجيح را مى دهد و در آيه (و اما ثمود فهديناهم فاستحبوا العمى على الهدى ) نيزبه همين معنا است .

و منهم من ينظر اليك اءفاءنت تهدى العمى و لو كانوا لا يبصرون(43)

(آيا با اين حال تو مى توانى اين نابينايان را هدايت كنى هر چند فاقد بصيرتباشند) (اءفاءنت تهدى العمى و لو كانوا لا يبصرون ).