العدو

موسی از دشمن بشب بگریخته و روی سوی دریا نهاده و فرعون با خیل و حشم بر پی وی ایستاده. بنی اسرائیل گفتند: یا موسی البحر امامنا و العدو خلفنا، فما الحیلة؟

كلمه (تحذير) كه مصدر فعل (يحذر) است مصدر بابتفعيل است ، و ثلاثى مجرد آن كلمه (حذر) است ، كه به معناى احتراز از امرى ترس آوراست ، و در آيه كه مى فرمايد (خدا شما را از خودش برحذر مى دارد)، برحذر داشتن ازعذاب او است ، همچنان كه در جاى ديگر فرموده : (ان عذاب ربك كان محذورا)، ونيزپيامبر را از منافقين و از فتنه كافر بر حذر داشته ، مى فرمايد: (هم العدو فاحذرهم) و نيز مى فرمايد: (و احذرهم ان يفتنوك ) و در آيه مورد بحث و بعد از دو آيه ،مسلمانان دوستدار كفار را از خودش برحذر ساخته ، و وجه آن تنها اين است كه بف هماندخداى سبحان خودش مخوف و واجب الاحتراز است ، و از نافرمانيش بايد دورى كرد، وخلاصه بفهماند بين اين مجرم و بين خداى تعالى چيز مخوفى غير خود خدا نيست ، تا از آناحتراز جويد، يا خود را از خطر او در حصن و قلعه اى متحصن كند.

بطمع فیک العدو والاسفی کعاویات طمعن بالحیف

بـسـم اللّه الرحـمـن الرحـيـم اذا جـاءك المـنـافـقـون قـالوا نـشـهـد انـكلرسـول اللّه و اللّه يـعـلم انـك لرسـوله و اللّه يـشـهـد ان المنافقين لكذبون (1) اتخذواايمانهم جنة فصدوا عن سبيل اللّه انهم ساء ما كانوا يعملون (2) ذلك بانهم آمنوا ثم كفروافـطـبـع عـلى قـلوبـهـم فـهم لا يفقهون (3) و اذا رايتهم تعجبك اجسامهم و ان يقولوا تسمعلقـولهـم كـانـهـم خـشـب مـسندة يحسبون كل صيحه عليهم هم العدو فاحذرهم قتلهم اللّه انىيـوفـكـون (4) و اذا قـيـل لهـم تـعـالوا يـسـتـغـفـر لكـمرسول اللّه لووا رؤ سهم و رايتهم يصدون و هم مستكبرون (5) سواء عليهم استغفرت لهم املم تـسـتـغـفر لهم لن يغفر اللّه لهم ان اللّه لا يهدى القوم الفسقين (6) هم الذين يقولونلاتـنـفـقـوا عـلى مـن عـنـد رسـول اللّه حـتـى يـنـفضوا و لله خزائن السموات و الارض ولكنالمـنـافـقـيـن لا يـفـقـهـون (7) يـقـولون لئن رجـعـنـا الى المـديـنـه ليـخـرجـن الاعـز مـنـهـاالاذل و لله العزة و لرسوله و للمؤ منين و لكن المنفقين لا يعلمون (8)

یا قاهر العدو و یا والی الولی یا مظهر العجائب یا مرتضی علی

و ايـن نيست مگر به خاطر مصائبى كه اين منافقين بر سر اسلام و مسلمين آوردند. چه كيدهاو مـكـرهـا كـه نـكـردنـد؟ و چـه تـوطـئه ها و دسيسه ها كه عليه اسلام طرح ننمودند، و چهضـربـه هـايـى كـه حتى مشركين و يهود و نصارى به اسلام وارد نياوردند. و براى پىبـردن بـه خـطـرى كـه مـنافقين براى اسلام داشتند، همين كافى است كه خداى تعالى بهپـيـامـبـرش خطاب مى كند كه از اين منافقين برحذر باش ، و مراقب باش تا بفهمى از چهراههاى پنهانى ضربات خود را بر اسلام وارد مى سازند: (هم العدو فاحذرهم ).

به راستى ما نفهميديم در روز عرفه اين خطر چطورناديده گرفته شد و چه كسى مىتواند كه با نزول آيه : (اليوم اكملت لكم دينكم ...) در روزى كه ديگر هيچ كافرىدر آن سرزمين نبود منافقين (كه در حقيقت همان كفار بودند) خفه شدند؟ و جمعيتشان خود بهخود متلاشى شد و كيدشان باطل گرديد، اگرباطل شد آخر چگونه و به چه طريق ؟ و اگر خفه نشدند و جمعيتشان همچنان باقى بود وهمچنان سرگرم توطئه عليه اسلام و مسلمين بودند، پس چگونه خداى تعالى بر مسلمانانمنت نهاده كه ظاهر دينشان را كامل كرد؟ و نعمت را بر آنان تمام نموده ؟ و آيا مى توان گفت: كه خداى تعالى به همين ظاهر تهى از محتوى راضى شده كه فرموده : و (رضيت لكمالاسلام دينا)، مگر اين خود خداى تعالى نيست كهرسول گرامى خود را مخاطب قرار داده مى فرمايد: (هم العدو فاحذرهم )0

به علاوه ياد و عشق خدا، عشق زن و فرزند و مال و مقام را ازدل بيرون مى راند و توجه به خدا آنها را كه باعث سستى در امر مبارزه و جهاد مى شود ازخاطر مى برد، چنانكه (امام سجاد) زين العابدين (عليه السلام ) در دعاى معروفصحيفه كه براى (مرزبانان اسلام ) و مدافعان سرحدات مسلمين خوانده به پيشگاه خداچنين عرض مى كند: و انسهم عند لقائهم العدو ذكر دنياهم الخداعة و امح عن قلوبهم خطراتالمال الفتون و اجعل الجنة نصب اعينهم :

2- از آيات فوق به خوبى استفاده مى شود كه دلبستگى مجاهدان به زندگى دنيا آنهارا در امر جهاد سست مى كند. مجاهدان راستين بايد مردمى پارسا و زاهد پيشه و بى اعتنابه زرق و برقها باشند، امام على بن الحسين (عليهماالسلام ) در ضمن دعائى كه براىمرزبانان كشورهاى اسلامى مى كند چنين مى گويد: (و انسهم عند لقائهم العدو ذكردنياهم الخداعة و امح عن قلوبهم خطرات المال الفتون ): (بارالها! فكر اين دنياىفريبنده را به هنگامى كه آنها در برابر دشمنان قرار مى گيرند از نظرشان دور فرما،و اهميت اموال فتنه انگيز و دلربا را از صفحه قلوبشان محو نما) (تا با دلى لبريزاز عشق تو براى تو پيكار كنند).