الظمان

معنی کلمه الظمان در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] الظمآن. ریشه کلمه:
ظم ء (۲ بار)
عطش. ضمآن: عطشان. . این برای آن است که عطشی و رنجی به آنها نمی‏رسد... . مانند سرابی در بیابان که تشنه آن را آب پندارد. . تو در آن نه تشنه شوی و نه از حرارت رنج بری. در قرآن کریم جز سه مورد فوق از این کلمه یافته نیست. در نهایه: ظلماء ار شدت عطش گفته و اقرب نسبت آن را به قول می‏دهد. راغب گوید: ظلماء (به کسر ظ) فاصله میان دو آب دادن است و ظلماء (به فتح ظ) عطشی ایت که از آن مدت بوجود آید. از نهایه و غیره روشن می‏شود که مراد فاصله دو آب دادن شتر است.

جملاتی از کاربرد کلمه الظمان

از ظاهر سياق بر مى آيد كه اين جمله تعليلى براى اين قسمت از آيه قبلى باشد كه مىفرمود:( فقد خسر خسرانا مبينا) و چه خسرانى روشن تر از اين خسران كه سعادتحقيقى كسى مبدل به سعادت خيالى و شقاوت واقعى شود و با وعده هاى دروغين و آرزوهاىموهوم كمال خلقت او مبدل به خسران و نقص شود همچنانكه خداى تعالى مى فرمايد: (والذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعة ، يحسبه الظمان ماء حتى اذا جاءه لم يجده شيئا و وجداللّه عنده ، فوفيه حسابه ، والله سريع الحساب ).
و الّذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعة يحسبه الظمان ماء حتى اذا جاءه لميجده شيئا)
و الذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعه يحسبه الظمان ماء...
و معلوم مى شود كه فاقد وصف شركت و شفاعتند، و به خوبى متوجه مى شوند كه آنجلوه اى كه اين شركا در نظرشان داشتند، جز جلوه اى سرابى نبوده ، همچنانكه خداىتعالى در اين باره مى فرمايد: (و الذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعة يحسبه الظمان ماءحتى اذا جائه لم يجده شيئا و وجد الله عنده فوفيه حسابه ).