الصالحون

و ظاهرا مراد از كلمه الصالحون صالحان به حسب طبع اولى است ، آنهايى كه در معاشرتو معامله طبعا اشخاصى سازگارند، نه صالحان به حسب ايمان ، چون اگر منظور صلاحيتبه حسب ايمان بود مناسب تر آن بود كه اين آيه بعد از آيه و (انا لما سمعنا الهدى امنابه ...) قرار گيرد، كه در آن سخن از ايمان آوردن بعد از شنيدن هدايت رفته است .

اين آيه تفصيلحال اختلاف كنندگان است از نظر جزاى اخروى ، و به زودى آيه اى خواهد آمد كه به منزلهبيان و تفصيل جزاى دنيايى ايشان است كه در آن مى فرمايد: (و لقد كتبنا فى الزبورمن بعد الذكر ان الارض يرئها عبادى الصالحون ).

و در اينجا بهشت را از اين جهت ارث ناميده كه بهشت در معرض آن بود كه به تمامى افراداعطاء شود، چون خدا آن را به شرط ايمان وعمل صالح به همه وعده داده بود، پس اگر به متقين اختصاص يافت و ديگران به خاطراضاعه نماز و پيروى شهوات محروم شدند، در حقيقت از اينان به آنان ارث رسيده ، نظيراين عنايت در آيه (ان الارض يرئها عبادى الصالحون )

لذا فرمود: به ايشان بگو خدايان خود را بخوانيد تا شما را يارى كنند آنگاه با كمكآنها با من كيد و دشمنى نموده و بهيچوجه مرا مهلت ندهيد، زيرا پروردگارم مرا يارىنموده و كيد شما را از من دفع مى كند، چون او كسى است كه كتابنازل كرده ت ا بشر را هدايت كند، و او خودش كار مردم صالح را مى كند و نصرتشان مىدهد، او همان كسى است كه فرموده : (ان الارض يرئها عبادى الصالحون ) و من از همانمردمم پس قطعا مرا يارى خواهد كرد، بخلاف خدايان شما كه هيچ قدرتى بر يارى شما وحتى بر يارى خود نداشته ، نه مى شنوند و نه مى بينند، پس آنها علم و قدرتى ندارند.

و قطعناهم فىالارض امما منهم الصالحون و منهم دون ذلك و بلوناهم بالحسنات و السيئات لعلهميرجعون (168)

این رحمتیست شامل عالم که خواجه گفت الصالحون لله و الطالحون لی