السماوات

اصل جنات جنت الذات است عرضها الارض و السماوات است

نتیجه- شوق ومحبت به واسطۀ بعد و حجاب تعین، اقتضای ذلت، یعنی عبادت، کند که: ان کل من فی السماوات و الارض الا اتی الرحمان عبدا.

(و اعلم ما تبدون و ما كنتم تكتمون ) آن چه ملائكه اظهار بدارند، و آنچه پنهان كنند،دو قسم از غيب نسبى است ، يعنى بعضى از غيب هاى آسمانها و زمين است ، و بهمين جهت درمقابل آن جمله : (اعلم غيب السماوات و الارض ) قرار گرفت ، تاشامل هر دو قسم غيب يعنى غيب داخل در عالم ارضى و سماوى ، و غيب خارج از آن بشود.

و هو الذى خلق السماوات و الارض فى ستة ايام و كان عرشه على الماء

سپس اضافه مى كند اين مجازات در روزى خواهد بود كه اين زمين به زمين ديگرىتبديل مى شود و آسمانها به آسمانهاى ديگرى (يومتبدل الارض غير الارض و السماوات ).

در حـقـيقت در اين آيه انگشت روى سه شعبه از توحيد گذاشته شده است نخست توحيد علمىپروردگار، غيب آسمانها و زمين مخصوص خدا است و او است كه از همه اسرار آشكار و نهانبا خبر است (و لله غيب السماوات و الارض )

بی خط و کلک و ورق روشندلان بر خوانده اند آیت نور السماوات از ضمیر انورم

و اينكه بعضى پنداشته اند كه اين آيات اشاره به اصطلاحى است كه امروز براىتسخير داريم (مانند تسخير كره ماه بوسيله مسافران فضائى ) درست به نظر نميرسد،زيرا در بعضى از آيات قرآن مى خوانيم و سخر لكم ما فى السماوات و ما فى الارضجميعا منه (جاثيه - 13) كه نشان مى دهد همه آنچه در آسمانها و همه آنچه در زمين استمسخر انسان است ، در حالى كه مى دانيم مسافرت فضانوردان به همه كرات آسمانىقطعا محال است .

الا ان لله ما فى السماوات و الارض الا ان وعد اللّه حق ولكن اكثرهم لا يعلمون

وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللَّهُ ای مع کفرهم مقرّون بانّ خالق السماوات و الارض هو اللَّه. قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ علی انقطاع حجّتهم، و قیل: قُلِ الْحَمْدُ لمن خلق هذه الاشیاء لا لمن لا یخلق و هم یخلقون. و قیل: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ علی العلم و الهدایة، بَلْ أَکْثَرُهُمْ بل ردّ علی قولهم نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیْهِ آباءَنا، أَکْثَرُهُمْ ای کلّهم، لا یَعْلَمُونَ ما فی ترک عبادة اللَّه من العقاب و العذاب الالیم. و قیل: هو متّصل بما بعده ای لا یعلمون.

قول النبی (ص): «کتب اللَّه مقادیر الخلائق قبل ان یخلق السماوات و الارض بخمسین الف سنة.

و عن عبد اللَّه بن عمرو بن العاص، قال سمعت رسول اللَّه (ص) یقول کتب اللَّه مقادیر الخلائق کلها قبل ان یخلق السماوات و الارض بخمسین الف سنة.

ز سبع السماوات تا بر نپرّی ندانی تو تفسیر سبع المثانی

قالوا اتخذ اللّه ولدا سبحانه هو الغنى له ما فى السماوات و ما فى الارض ...

و گفته‌اند: کمال دین و تمامی نعمت آنست که: حج کردن آن روز که این آیت آمد با روز عرفه افتاده بود، حکم بمحل خود رسیده، و فریضه بوقت خود بازگشته، همچون آن روز که رب العزة آسمان و زمین آفرید، و نسی‌ء که کافران نهادند باطل کرد. و خبر درست است که مصطفی (ص) آن روز گفت: «ان الزمان قد استدار کهیئة یوم خلق السماوات و الارض.

در آيه بعد به عنوان معرفى خداوند، درسى از توحيد بيان كرده مى گويد: همانخداوندى كه آنچه در آسمان و زمين است از آن او است (الله الذى له ما فى السماوات والارض ).

قوله: فَکَیْفَ إِذا جَمَعْناهُمْ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فِیهِ گفته‌اند: که معنی یوم وقت است و آنچه گفت «فی ستة ایام، فی اربعة ایام، فی یومین» معنی همه وقت است، که این روز و شب بر اختلاف نزدیک ما است، و اللَّه تعالی لیس عنده لیل و نهار عبد اللَّه بن مسعود گفت. «انّ ربّکم لیس عنده لیل و لا نهار، نوّر السماوات من نور وجهه.»

تكيه بر مالكيت خداوند نسبت به روز جزا اين اثر را نيز دارد كه با اعتقاد مشركان ومنكران رستاخيز به مبارزه بر مى خيزد، زيرا از آيات قرآن به خوبى استفاده مى شودكه ايمان به (الله ) يك عقيده عمومى حتى براى مشركان عصر جاهلى بوده ، لذا هنگامىكه از آنها مى پرسيدند: آفريدگار آسمانها و زمين كيست ؟ مى گفتند: خدا! و لئن سئلتهممن خلق السماوات و الارض ليقولن الله (لقمان 25) در حالى كه آنها با گفتار پيامبر(صلى اللّه عليه و آله وسلم ) در زمينه معاد با ناباورى عجيبى روبرو مى شدند وقال الذين كفروا هل ندلكم على رجل ينبئكم اذا مزقتمكل ممزق انكم لفى خلق جديد افترى على الله كذبا ام به جنة : كافران گفتند آيا مردىرا به شما معرفى بكنيم كه مى گويد هنگامى كه خاك شديد و پراكنده گشتيد، بارديگر آفرينش جديدى خواهيد داشت ! آيا او بر خدا دروغ بسته يا ديوانه است ؟!) (سباآيه 8).

يأ يها الناس قد جائكم الرسول بالحق من ربكم فامنوا خيرا لكم و إ ن تكفروا فإ ن للهما فى السماوات و الا رض و كان الله عليما حكيما (170)

«اللهم لک الحمد، انت نور السّماوات و الارض، و لک الحمد انت قیّام السماوات و الارض».