الزبر

معنی کلمه الزبر در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
زبر (۸ بار)
«زُبُر» جمع «زبرة» (بر وزن لقمه) به معنای قسمتی از موی پشت سر حیوان است که آن را جمع و از بقیه جدا کنند، سپس این واژه به هر چیزی که مجزا از دیگری شود، اطلاق شده است، بنابراین جمله «فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ زُبُراً» اشاره به تجزیه امت ها به گروه های مختلف است.
بعضی نیز احتمال داده اند: «زُبُر» جمع «زبور» به معنای کتاب بوده باشد، یعنی هر یک از آنها دنباله رو کتابی از کتب آسمانی شدند، و بقیه کتب الهی را نفی کردند، در حالی که همه از مبدأ واحدی سرچشمه گرفته بود. ولی جمله «کُلُّ حِزْب بِمَا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ» تفسیر اول را تقویت می کند چرا که از احزاب مختلف و تعصب هر یک از آنها بر گفته های خویش سخن می گوید.
«زُبُر» جمع «زبور» به معنای کتاب هایی است، و در اصل از مادّه «زبر» (بر وزن ابر) به معنای نوشتن است.
در این که فرق میان «بیّنات»، «زبر» و «کتاب منیر» چیست؟ مفسران نظرات مختلفی اظهار داشته اند، که از همه روشن تر دو تفسیر زیر است:
1 ـ «بیّنات» به معنای دلائل روشن و معجزاتی است که حقانیت پیامبر را به ثبوت می رساند، اما «زبر» جمع «زبور» به معنای کتاب هایی است که خط آنها با استحکام نوشته شده (همچون نوشته بر سنگ و مانند آن)، که در اینجا کنایه از استحکام مطالب آن است. و به هر حال، اشاره به کتاب هایی است که قبل از موسی(علیه السلام) نازل شده، در حالی که «کتاب منیر» اشاره به کتاب موسی و کتب آسمانی دیگری است که بعد از آن نازل گردیده (زیرا در قرآن مجید در سوره «مائده» آیات 44 و 46 از «تورات» و «انجیل» به عنوان هدایت و نور، یاد شده، و در آیه 15 همان سوره در مورد قرآن مجید تعبیر «نور» نیز آمده است).

جملاتی از کاربرد کلمه الزبر

بالبينت و الزبر و اَنزلنا اِليك الذكر لتبين للناس مانزل اِليهم و لعلهم يتفكرون (44)
بيان مطلب اين است كه عنايت در آيه قبلى به اين بود كه بفهماند رسولان ، تنها و تنهابشر عاديند، پس ، از بيان اين حقيقت گويا در ذهن شنونده اين شبهه خلجان مى كند كهاگر بشر عادى هستند پس به چه چيز فرستاده شده اند؟ از اين سؤال جواب داده شد، و بعضى از مفسرين گفته اند: بر بينات و زبر، بينات براى اثباترسالتشان ، و زبر براى حفظ تعليماتشان . بعضى ديگر از مفسرين نيز گفته اند:جمله مزبور متعلق است به جمله (و ما ارسلنا يعنى ما ارسلنا بالبينات و الزبر الارجالا نوحى اليهم ). اشكال اين وجه اين است كه هر چند در جاى خود حرف صحيحى است وليكن آن نكته اى را كه گفتيم افاده نمى كند.
الذين قالوا ان الله عهد الينا الا نؤ منلرسول حتى يأ تينا بقربان تأ كله النار قل قد جاءكمرسل من قبلى بالبينت و بالذى قلتم فلم قتلتموهم اءن كنتم صادقين(183)فإ ن كذبوك فقد كذب رسل من قبلك جاؤ بالبينت و الزبر و الكتب المنير(184)