الریحان
معنی کلمه الریحان در دانشنامه اسلامی
روح (۵۷ بار)
«رَیحان» به معنای شیء یا گیاه خوشبو است، سپس این واژه به هر گونه نعمت و روزی خوب و فرحزا، اطلاق گردیده، بنابراین، «ریحان» الهی، شامل تمام وسائل راحتی و آرامش انسان و هر گونه نعمت و برکت الهی می گردد. و به تعبیر دیگر، می توان گفت که «ریحان» اشاره به مواهب و نعمت هایی است که بعد از رفع ناملائمات، عائد انسان می گردد.
مفسران اسلامی تفسیرهای متعددی برای این دو واژه ذکر کرده اند که شاید بالغ بر ده تفسیر شود: گاه، گفته اند: «ریحان» هر «شرافت» و فضیلتی را شامل می شود. و گاه، گفته اند: «ریحان» دخول در بهشت است. گاه، «ریحان» را آرامش در بهشت دانسته اند. گاه، «ریحان» را به معنای «غفران الذنوب» (آمرزش گناهان) تفسیر کرده اند. و گاه، «ریحان» را «استماع کلام الله» شمرده اند... و مانند اینها. ولی، اینها مصادیقی است از آن مفهوم کلی و جامع که در تفسیر آیه ذکر شد.
، . در تمام قرآن مجید این کلمه فقط دو بار آمده است. ریحان را بوئیدنی. و ر.زی گفتهاند راغب گوید: ریحان چیزی است که رائحه داشته باشد و گفتهاند: رزق است. در اقرب چند معنی نقل شده که از جمله بوئیدنی و رزق است و همچنین است در مجمع: ابن اثیر در نهایه گوید: ریحان برحمت و رزق و راحت اطلاقمی شود و ریحان هر گیاهی است که بوی خوش داشته باشد و در اثر اطلاق برزق به فرزند ریحان گفته شده و از آن است حدیث رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم که به علی علیه السلام فرموده «اَوْصیکَ بِریحانَتیّی خَیْراً فی الدُّنیا...» مرادش حسنین علیهمالسلام بود. به نظر میآید معنای اصلی آن بوئدنی است و در رزق و رحمت با عنایت استعمال میشود و آن در آیه اول بوئیدنی و در آیه دوم روزی است.
جملاتی از کاربرد کلمه الریحان
و قال الزجاج: الریحان هاهنا التحیة لاهل جنة عدن.
و قال الحسن: معناه تخرج روحه فی الریحان ای یشمّ عند الموت ریحانة فتخرج بها روحه.