الجحیم

معنی کلمه الجحیم در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
جحم (۲۶ بار)
«جَحِیم» از مادّه «جحم، جحمه» (بر وزن فهم و ضربه) گرفته شده که به معنای بر افروختن آتش است; بنابراین «جحیم» همان آتش فروزان و شعلهور است، و معمولاً در تعبیر قرآن به معنای دوزخ آمده است.
جحیم. آتش بزرگ (صحاح) در قاموس گوید: هر آتش شدیدالاشتعال و هر آتشیکه بعض بزرگیکه در گودال بزرگی است و مکان بسیار گرم. صحاح نیز مانند قاموس در آتش بزرگ قید محل بزرگ را ذکر می‏کند و عبارت هر دو کتاب این است «اَلْجَحیمُ کُلُّ نارٍ عَظیمَةٍ فی مَهواةٍ» نا گفته نماند: جحیم از نامهای آتش آخرت است و قهراً به واسطه یزرگی و کثرت اشتعال جحیم نام گرفته و ممکن است آن را به معنی مکان بسیار گرم بدانیم چنانکه قاموس گفته است در این صورت نام جهنّم است. این کلمه 26 بار در قرآن مجید آمده و همه درباره آتش آخرت است فقط یکی درباره دنیاست و آن در قضیّه حضرت ابراهیم علیه السلام است گفتند برای او بنائی بسازید و او را در آتش بزرگ افکنید خواستند درباره او حیله‏ای کنند مغلوبشان کردیم . آنانکه کفرو ورزیدند و آیات مارا تکذیب کردند آنها یاران آتش بزرگ اند.

جملاتی از کاربرد کلمه الجحیم

درک پنجم سقر است و هی التی تسقر ای تذیب ما القی فیها و سقرات الشّمس حرّها، این سقر جای مجوس است، قال اللَّه تعالی: «ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ» درک ششم جحیم است و الجحیم ما عظم من النّار، و جاحم النّار هو الموضع الشّدید الحر، مشرکان عرب درین درک باشند، قال اللَّه تعالی: «وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِی جَحِیمٍ».
فریقان منهم فرقة فی جنانه و اخری بارواح الجحیم تغلّل‌
قال الله تعالی: «فاما من طغی و آثر الحیوه الدنیا فان الجحیم هی الماوی».
در این دریا همه ترسست و بیمست عذاب صورت و عین الجحیم است
ففی فؤاد المحبّ نار هوی احرّ نار الجحیم ابردها.