التوب

و اگر جمله (و قابل التوب ) را با واو عاطفه آورد، ولى در جمله (شديد العقاب ) وجـمـله ذى الطـول واو عـاطـفـه بـه كـار نـبـرد، بـديـن جـهـت اسـت كـه مـجـموع غافر الذنب وقابل التوب به منزله يك صفت است و يك رفتار خدا با بندگان گنهكار را افاده مى كندو آن ايـن اسـت كـه ايـشـان را مـى آمـرزد، چـيـزى كه هست گاهى با توبه ، و گاهى بدونتوبه و با شفاعت .

و در سوره مريم : (يا فرد) و در سوره طه : (يا غفار) و در سوره قدافلح : (ياكريم ) و در سوره نور: (يا حق ، يا مبين ) و در سوره فرقان : (يا هادى ) و درسوره سباء: (يا فتاح ) و در سوره زمر: (يا عالم ) و در سوره غا فر: (يا غافر،يا قابل التوب ، يا ذا الطول ، يا رفيع ) و در سوره ذاريات : (يا ر زاق ، يا ذاالقوه ، يا متين ) و در سوره طور: (يا بر) آمده .

بـعـد از آنـكـه تـنـزيـل كـتاب را ذكر فرمود و به حجتى باهره بر حقانيت آن اشاره نمود،حـجـتـى كـه از صـفات كريمه مذكور در دو آيه قبل استفاده مى شد و مى فهمانيد كه قرآنكـريـم بـه عـلم خـدا نـازل شـده كـه آمـيـخـتـه بـا جـهـل نـيـسـت و بـه حـقنـازل شـده ، حـقـى كـه هيچ باطلى نمى تواند آن را از بين ببرد، اينك در اين آيه متعرضحـال كسانى شده كه با جدال به باطل مى خواهند با حجتهاى حق مقابله كنند و بدين منظوربـه طـور اشـاره مـى فـرمـايد: اينطور اشخاص اهل عقابند و از قلم خدا نمى افتند و خدا ازايـشـان غـافـل نـيـسـت ، چـون هـمـان طـور كـه كـتـاب رانـازل كـرده تـا مـظـهـرى بـراى دو نـام (غـافـر الذنـب ) و(قابل التوب ) فراهم گشته ، جمعى را بيامرزد، و توبه شان را بپذيرد، همچنين آنرا نـازل كـرد تـا مـظـهـرى بـراى نـام (شـديـد العـقـاب ) مـحـقـق گـردد، واهـل عـقـابـى بـاشـد تـا عـقـابـش كـنـد، پـس پـيـامـبـر نـبـايـد ازجـدال آنـان ناراحت شود و از حال و وضعى كه در آنان مشاهده مى كند مغرور نگردد و فريبنخورد.

مـؤ يـد ايـن وجـه مـضـمـونـى اسـت كـه در آيـه بـعـد اسـت ، و مى فرمايد: (غافر الذنب وقابل التوب ...)، كه - ان شاء اللّه - بيانش خواهد آمد.

(ق ) - قوى ، قدوس ، قيوم ، قاهر، قهار، قريب ، قادر، قدير،قابل التوب ، القائم على كل نفس بما كسبت .

و مقتضاى (غافر الذنب ) و (قابل التوب ) بودن خدا، اين است كه هر فردى را كهلياقت و استعداد آمرزش و قبول شدن توبه را داشته باشد او را بيامرزد و توبه اش راقـبـول كـنـد، و مـقـتـضـاى اينكه او (شديد العقاب ) است ، نيز اين است كه هر كس را كهمستحق عقاب است عقاب كند.

(و قابل التوب ) و (و توبوا الى اللّه جميعا ايها المؤ منون ) و (ان اللّه يحبالتوابين )