الافاق

نوای پردهٔ عشّاق دارد عیان آیات فی الافاق دارد

چـون در بـيـن خـود مـا نـيـز مـعـمـول اسـت ، و مـى بـيـنـى كـه مـردم بـه پـادشـاهعادل مى گويند: (اءشرقت الافاق و اضاءت الدنيا بقسطك همه آفاق و سراسر جهان باعـدالت تـو روشـن گـرديـد) و نـيز در مقابلش مى گويند: (اظلمت البلاد بجور فلانتـمـام شـهـرهـا از ظـلم فلانى تاريك شد) رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) همفـرمـوده : (ظـلم هـمان ظلمات روز قيامت است ) و نيز مى بينيم كه آيه شريفه با اثباتعدالت آغاز شده و با نفى ظلم خاتمه يافته است .

مؤ لف : ظاهرا مراد آن جناب از دو معرفت معرفت به آيات انفسى و آيات آفاقى است كهخداى تعالى فرموده : سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انه الحق او لم يكف بربك انه على كل شى ء شهيد) و نيز فرموده : (و فى الارض آياتللموقنين . و فى انفسكم افلا تبصرون ).

شمس دین، سایهٔ اسلام، جمال الافاق صدر دیوان و سر خیل و سپهدار جنود

و در روضـه كـافى به سند خود از طيار از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه درذيل آيه (سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انه الحق ) فرموده :منظور فرو رفتن در زمين ، و مسخ شدن ، و هدف سنگهاى آسمانى قرار گرفتن است . راوىمـى گـويـد: پـرسـيـدم (حـتـى يتبين لهم ) يعنى چه ؟ فرمود: اين را فعلا رها كن ، اينمربوط به قيام قائم است .

جمله (اخرجنا لهم دابة من الا رض تكلمهم ) بيان آن آيتى است كه گفتيم مراد از آن ، آيتخارق العادهاى است كه در آيه (سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهمانه الحق ) آن را وعده داده ، و همين كه جمله مورد بحث صفت قرار گرفته براى آن آيتخارق العاده ، خود دليل است بر اينكه مراد از اخراج از زمين ، يا احياء و بعث بعد از مرگاست و يا امرى است نزديك بدان ، (حال ببينيم كدام يك مى تواند باشد). و اما اينكه آنجنبنده ، جنبنده اى باشد كه با مردم صحبت كند، از آنجا كه كلمه (دابه - جنبنده ) بههر صاحب حياتى اطلاق مى شود كه در زمين راه مى رود، مى تواند انسان باشد و مىتواند حيوانى غير انسان باشد، اگر انسان باشد كه تكلم و سخن گفتنش امرى عادى است، نه خارق العاده و اگر حيوانى بى زبان باشد آن وقت حرف زدنش مانند بيرون شدنشاز زمين امرى است خارق العاده .

سنريهم اياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انه الحق ...

ســـه احـــتـــمـــال دربـاره مـراد از (آيـات ) در آيـه (سنريهم آياتنا فى الافاق وفىانفسهم ...)

می‌نویسد زود کلک منهیان در مدح شاه سوی مردم لیس فی الافاق سلطان سواه

سه احتمال درباره مراد از (آيات ) در آيه (سنريهم آياتنا فى الافاق وفىانفسهم ...)