معنی کلمه الاداب السلطانیه در دانشنامه اسلامی
عنوان دیگر کتاب که بدان نیز شهرت دارد، « الفخری فی الآداب السّلطانیه و الدّول الاسلامیّه » است. گاه آن را به اختصار، « الفخری » گویند.واژه اخیر اشاره به «فخرالدین عیسی بن ابراهیم» فرمانروای موصل در آن روزگار است که اثر به نام او نگاشته شده است. این کهن ترین اثر سیاسی ـ تاریخی پس از فروپاشی خلافت عباسیان است.
محتوا
کتاب از یک مقدمه کوتاه و ۲ فصل تشکیل می شود:
← فصل اول
این کتاب به تصریح نویسنده در فاصله میان جمادی الثانی، تا ۵ شوال سال ۷۰۱ق/ فوریه تا ۳ ژوئن ۱۳۰۲م، در شهر موصل نگارش یافته است.بخش مربوط به دوره عباسی در فصل دوم این کتاب ارزش ویژه ای دارد. بلافاصله پس از انقراض نظام عباسی و در شرایط کاهش فشارهای تحمیل شده از سوی خلفا، دانشمندی از طایفه امامی برای نخستین بار امکان تاریخ نگاری یافته و گوشه هایی از فساد آن نظام را آشکار ساخته است.البته این واقعیت که بیش تر زورمندان آن روزگار در زوال حکومت عباسیان سوگوار بودند و این که این اثر برای حاکمی از قماش همان زورمندان سوگوار نوشته می شد، مانع شده است که نویسنده دیدگاه های خود را درباره آن نظام ، با صراحت کافی مطرح کند. از این رو نقد وی از نظام عباسی بسیار ملایم است، اما همین نقد ملایم نیز تا روزگار نگارش این کتاب سابقه نداشته است.
آداب فرمانروایی
...