الاحکام السلطانیه

معنی کلمه الاحکام السلطانیه در دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] الأحکام السلطانیة، اثر محمد بن حسین ابن فراء، با تصحیح محمود حسن، کتابی است در مورد امامت (خلافت) و شئون حکومتی از وزارت گرفته تا قضا و جهاد بر اساس فقه حنبلی.
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در شانزده فصل، تنظیم شده است.
در مقدمه، به موضوع، اهمیت و سند کتاب اشاره شده است.
ابن فراء، کتاب خود را با طرح مسئله «امامت (خلافت)» آغاز کرده است. او با استناد به نظر ابن حنبل که معتقد بود درصورتی که امام (خلیفه) حضور نداشته باشد فتنه به وجود خواهد آمد، بر لزوم وجود امام تأکید می کند. وی عقیده دارد که اگر امامت واجب نبود، مسلما گفتگوی مطرح شده در جریان سقیفه و تلاش های ابوبکر و عمر در زمینه جانشینی پیامبر(ص) بیهوده بود.
به نظر می رسد حضور آل بویه شیعه مذهب در بغداد که دستگاه خلافت را زیر سیطره خود داشتند، ابن فراء را بر آن داشت که حضور خلیفه را امری واجب و ضروری بداند و دولت مردان و مردم را از خطر و فتنه ای که به سبب عدم حضور امام به عنوان ولی مسلمانان به وجود می آید، آگاه سازد.
مهم ترین عقاید ابن فراء درباره انعقاد امامت را می توان در چند مورد خلاصه کرد: اول اینکه ابن فراء برضروری بودن حکومت اعتقاد داشت و این ضرورت را بر اساس «نقل» که پایه شرعی دارد، می پذیرد. او آشکارا دیدگاه «عقلی» را در این باره رد می کند؛ چون معتقد است عقل نمی تواند به «وجوب» یا « اباحه» حکم کند یا «حلال» و «حرام» را تشخیص دهد. به نظر می رسد صراحت گفتار ابن فراء در پذیرش نقل و رد عقل بر اساس اعتقاد او به فقه «حنبلی» است که اعتبار و ارزشی برای «عقل» قائل نیست و بیشتر بر نقل احادیث و آیات قرآن تکیه دارد تا جایی که احمد بن حنبل پیشوای مذهب حنبلی توصیه می کند که درباره مسائل عقلی و کلامی از مناظره اجتناب شود و کسی «علم جدال» را نیاموزد.

جملاتی از کاربرد کلمه الاحکام السلطانیه

ماوردی فقیه بزرگ اهل سنت و یکی از متفکران اندیشه سیاسی سنی و خلافت، در کتاب الاحکام السلطانیه خویش به طرح نظریه درباب حکومت در اسلام از شیوه خلفا تا پادشاهی و وزارت پرداخته‌است و تفسیری کامل از این موضوع بیان کرده‌است.