اصحاب محمد
جملاتی از کاربرد کلمه اصحاب محمد
جامی در کتاب شواهد النبوة ابتدا احادیثی دربارهٔ پیغمبر اسلام نقل و ترجمه کرده و سپس از خلفای راشدین یاد کرده، سپس به ذکر مناقب دوازده امام پرداخته و از یکایک آنان سخن گفته سپس به شرح احوال اصحاب محمد پرداخته است.
معروف است که جابر ابن عبدالله انصاری آخرین نفر از اصحاب محمد بود که در سال‌های بین ۷۰ تا ۸۰ هجری درگذشت و به گزارش دانشنامه بزرگ اسلامی در معتبرین روایات ۹۴ سال عمر کرده و در سال ۷۴ قمری درگذشته است. و در این مورد کلامی از جعفرصادق در اصول کافی {ج۱ص۴۶۹} نقل شده‌است. بسیاری از احادیث معتبر از جمله لوح فاطمه و حدیث غدیر خم از جابر بن عبدالله روایت شده‌است که زندگی جابر و احادیث وی در کتابی به نام (زندگی پر افتخار جابربن عبدالله انصاری پاسدار حکومت صالحان نوشته محمد محمدی اشتهاردی)و کتب دیگر نوشته شده‌است.
صحابه کسانی هستند که شخصاً محمد پیامبر اسلام را دیده‌اند و در زمان حیات او اسلام آورده‌اند و با ایمان از دنیا رفته‌اند. اما تابعی کسی است که اصحاب محمد را دیده و نه خود او را.
یکی از تأثیرات غزوه بدر در حوزه باورها، تعداد یاران پیامبر اسلام است. بر این اساس، تعداد ۳۱۳ یار اصحاب محمد، در احادیث مهدویت بازتاب داشته‌است و منابع شیعی همچون الغیبه شیخ طوسی، تعداد اصحاب حجت بن الحسن در دوران ظهور را ۳۱۳ تن گزارش می‌کند.
حُذیفه بن یمان حذیفه فرزند حُسَیل از اصحاب محمد بن عبدالله و از شیعیان علی بن ابی طالب بود. وی چون با طایفه یمانی‌ها هم‌پیمان بود به یمانی معروف گردید.
عبدالرحمن بن عبدالله الغافقی، یکی از شاگردان اصحاب محمد یعنی تابعین محسوب می‌شد و قدرت فرماندهی خود را در جنگ‌های گالیسیا به نمایش گذاشته بود. عبدالرحمن امور اسپانیا را سامان بخشید، به جمع‌آوری نیرو و تجهیز سپاه پرداخت تا انتقام شکست مسلمانان را در جنگ تولوز بگیرد.
زید بن خطاب(به عربی: زيد بن الخطاب) (متوفی ۶۳۲ میلادی، ۱۲ هجری قمری) از اصحاب محمد پیامبر اسلام بشمار می‌آمد. و برادر عمر بن خطاب، دومین خلیفه راشدین بود.وی در جنگ بدر، جنگ احد، غزوه خندق و همه نبردها به همراه رسول خدا شرکت کرد.
جَریر بن عبداللَّه بن جابر بَجَلی از اصحاب محمد و علی بن ابیطالب است که به «ابوعمرو» و نیز «ابوعبداللَّه» کنیه داشت. وی در ماه رمضان سال دهم هجری به حضور محمد بن عبدالله آمد و اسلام را پذیرفت و با او بیعت کرد. جریر مردی زیبا چهره و سفیدرو بود و محمد دربارهٔ او گفته است: «کأنّ علی وجهه مَسحةَ ملک؛ گویی فرشته بر چهره‌اش دست کشیده‌است.»
دحیة بن خلیفه کلبی معروف به دحیه کلبی از اصحاب محمد، پیامبر اسلام بود. دحیه پس از جنگ احد اسلام آورد و در سال ۶ یا ۷ هجری از سوی محمد نزد هرقل قیصر روم رفت تا او را به دین اسلام دعوت کند.[نیازمند منبع] دحیه تا زمان خلافت معاویه زنده بود و در سال ۴۵ هجری درگذشت.
حدیث جابر یک حدیث مشهور است که شیعیان برای اثبات و تعیین امامت به آن تمسک می‌جویند. نام این حدیث برگرفته از نام جابر بن عبدالله انصاری، یکی از اصحاب محمد است. در این حدیث پیامبر اسلام در پاسخ به سؤال جابر، اولی‌الامر را برای جابر معرفی می‌کند که همان امامان شیعه می‌باشند.
معاذ گفت: یا عمار اگر محمد (ص) از میان رفت پس کارساز و غمگسار ضعیفان و یتیمان و بیوه زنان کیست؟ یا عمار! بحق محمد (ص) که بگوی اصحاب محمد (ص) را چون گذاشتی؟ و چون‌اند پس از وی؟ عمار جواب میدهد: «ترکتهم کأنّهم لا راعی لها». یا عمار! بحق محمد (ص) که بگوی تا مدینه را بی وی بر چه صفت بگذاشتی؟