معنی کلمه اسماعیل بلخی در دانشنامه اسلامی
وی فرزند سیدمحمد حسین بود و در روستای «ایلخاب» ولایت بلخ یا سرپل دره بلخاب، از ولایت جوزجان در ۱۲۹۵ یا ۱۲۹۸ ش به دنیا آمد.
مراحل تحصیل
او از قوم هزاره افغانستان بود و در حدود ۱۳۰۷ همراه پدرش به مشهد رفت و در آنجا نزد استادانی چون ادیب نیشابوری، حاج میرزا احمد مدرسی، میرزا مهدی اصفهانی، حاج آقا حسین قمی و حاج شیخ عباس قمی درس خواند. ظاهرا پس از سرکوب قیام مسجد گوهرشاد (۲۱ تیر ۱۳۱۴) از سوی رضاشاه پهلوی (۱۳۰۴-۱۳۲۰) ناگزیر به ترک مشهد گردید و برای ادامه تحصیل روانه عراق شد و از محضر علمای نجف کسب فیض کرد و در همان زمان دیداری از مصر و سوریه نیز داشت.
فعالیتها
در ۱۳۱۷ پس از مراجعت به افغانستان و ورود به هرات، به دستور نخست وزیر افغانستان که وی را از جمله یاران شیخ بهلول در قیام گوهرشد قلمداد کرده بود، اجازه خروج از هرات را نیافت. او در هرات به روشنگری پرداخت و همین کار موجب شد تا حکومت آن شهر وی را مدت چند سال تحت نظر بگیرد. او در آن شهر سازمانی به نام «مجتمع اسلامی» بنیاد نهاد (۱۳۲۲-۱۳۲۳) و به تدریج تشکیلات آن را گسترش داد و شاخه هایی از آن را در فاریاب، مزارشریف و جاهای دیگر تاسیس کرد.
← مبارزه با حکومت
...