استعارات

ور بیاری استعارات و مجاز قصه ها گویی همه دور و دراز

ای ضمیرت متصف پیوسته با جبار صدق وی کلامت مشتمل بر استعارات مصاف

و خوانندگان این کتاب را باید که همت بر تفهم معانی مقصور گردانند و وجوه استعارات را بشناسند تا از دیگر کتب و تجارِب بی نیاز شوند، و همچون کسی نباشد که مشت در تاریکی اندازد و سنگ از پس دیوار، و آنگاه بنای کارهای خویش و تدبیر معاش و معاد بر فضیلت آن نهند تا جمال منافع آن هر چه تابنده تر روی نماید و دوام فواید آن هر چه پاینده تر دست دهد. والله ولی التوفیق لما یرضیه بواسع فصله وکرمه.

ویژگی اشعار والکات در لحن موسیقایی و انسجام ساختاری آن‌ها است. وی با الهام‌گیری از ساختار کلاسیک شعر انگلیسی، تلمیحات، اشارات و استعارات را برای به تصویر کشیدن غنای فرهنگی منطقه کارائیب به خدمت می‌گیرد. شعر والکات ساختاری پیچیده دارد و ورای درک و فهم خواننده معمولی قرار می‌گیرد.

و فقیر سابق بر تألیف این کتاب، رساله‌ای مشتمل بر برخی از اصطلاحات و استعارات ایشان نگاشته و مجمع الاسرار آن را نام گذاشته. اکنون بعضی ازآن را به ترتیب حروف تهجی در این گلبن ذکر می‌نماید که باعث استحضار بی خبران گردد. و فی الجمله لذتی از سخنان حقیقت بنیان ایشان برند. امانت: از اصطلاحات عرفاست و در حدیث آمده است و بعضی گویند امانت طاعت حق است و بعضی گفته‌اند عشق است و بعضی گفته‌اند ولایت است و بعضی گفته‌اند عقل است و بعضی گفته‌اند معنی امانت امامت است.

کتاب‌های او از معدود عناوینی ست که به چندین چاپ رسیده و در تیراژ بالا عرضه می‌شود. منتقدان ادبی او را از شاعران مهم، تأثیرگذار و جریان‌ساز سه دههٔ اخیر می‌دانند؛ شعر او پُر از پیشنهادهای تازه برای شعر خلاق فارسی بوده‌است. تجربه‌هایی در حوزهٔ فرم و محتوای شعر امروز که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: بازی‌های زبانی، تصویرسازی خلاق، خلق استعارات نو، آشنایی زدایی از زبان متداول، دوری از کلیشه‌های بیانی، به وجود آوردن نشانه‌شناسی تازه ای از کلمات، چندصدایی، استفاده از لحن و زبان محاوره، بی واسطه نویسی، عرفان اشیاء، بازآفرینی مضامین شعر کلاسیک فارسی…

عشق و آن گه استعارات دروغ ای دژم زخم و نمکدان نیز هم

سپاهی است متحرک از استعارات، کنایه‌ها و انسان‌انگاری‌ها – کوتاه سخن آنکه مجموعه‌ای است از روابط انسانی که فزونی گرفته، دچار جابجایی گشته و با آرایه‌هایی بیانی و شاعرانه تزیین شده است، و پس مدت‌های مدیدی استفاده از آن، برای فرد به نظر پایدار، قانونمند و الزام‌آور می‌رسد: حقایق توهماتی هستند که فرد فراموش کرده‌است که این همان چیزی است که آن‌ها هستند، استعاراتی فرسوده که دارای هیچگونه نیروی حس‌انگیزی نیستند؛ سکه‌هایی که تصویر خود را از دست داده‌اند و همینک تنها به چشم فلز به آن‌ها نگریسته می‌شوند، و نه دیگر سکه.

رحمان بابا در اشعار خود سبک مستقل و از آن خود دارد او خود را در سبک شعری و ملازمات آن از جمله استعارات، تشبیهات و سایر نزاکت های ادبی نو آور می داند. و بعد از او شاعران نامداری شاگردان سبک او شده و به این سبک شعر خوانده اند ازجمله مصری خان گگیاني، معزالله خان،کاظم خان شیدا، نجیب، عبدالعظیم ارنیزي و پیر محمد کاکړ می توان اشاره کردمی توان گفت که تاثیر مکتب روشانیان در اشعار این شاعر و عارف بزرگ تا حدی دیده می شود.( عبدالحئ حبیبي پشتانه شعراء جلد یک چاپ کابل ،مقدمه دیوان رحمان بابا استاد حبیب الله رفیع چاپ ۱۳۵۶ هجري شمسي)

مؤلف دو فرهنگ برهان قاطع و جهانگیری را اساس کار قرار داده، و از آنجا که در آن‌ها افزونیها و کاستیهایی، به نظرش رسیده، برهان قاطع را تلخیص کرده‌است و سپس، برای تأیید و توضیح لغات، شواهد شعری فرهنگ جهانگیری را در حاشیه کتاب آورده، و کنایات و استعارات متعلق به هر لغت را ذیل همان واژه نقل کرده‌است. او در ترتیب لغات، ترتیب فرهنگ جهانگیری را برگزیده، بدینگونه که ابتدا حرف دوم، سپس حرف اول و سوم را اساس قرار داده، و حروف را به ترتیب الفبا رعایت کرده‌است.

از نظر ارسطو گفتار شاعرانه گفتاری است که مبتذل و رکیک نباشد. چنین گفتاری باید روشن و رسا باشد ولی نباید در آن الفاظ عامیانه و متداول روزمره زیاد باشد چون در این صورت به پستی و ابتذال دچار می‌شود، اما خیلی نیز نباید از زبان عوام دور گردد چون در این صورت یا مجبور به استفاده از کلمات بیگانه می‌شود، که مبتلا به ضعف غرابت می‌شود، یا مجبور به استفاده از مجازها و استعارات و کنایه‌ها می‌شود که در این حالت به صورت معما گونه و مغلق در می‌آید، یا این که مجبور به استفاده از کلمات متروک و نا متداول می‌شود که در این صورت نامفهوم و درک ناپذیر می‌گردد، و در هر سه حالت، صورتی معما گونه و مبهم پیدا می‌کند که این نیز سبب ضعف و سستی بیان، زبان و گفتار می‌شود.

فیلم سرشار از استعارات و تصاویر نمادین است، از دیالوگ به میزان خیلی کم در آن استفاده شده و سکانس‌های آن عمدتاً با موسیقی و ترانه‌های آلبوم دیوار پینک فلوید به پیش می‌رود. همچنین دقایقی از فیلم با نمایش انیمیشن‌هایی از جرالد اسکارف، تصویرگر و کاریکاتوریست موضوعات سیاسی، همچون رژهٔ چکش‌ها و محاکمهٔ پینک همراه است.

لحن و نوع بیان سعیدی سیرجانی متأثر از روحیهٔ مردمان زادگاهش گرم و صمیمانه بود. نوشته‌های او گاه در میان طنز و جدیت و خشم و شادی و اندوه سیال‌اند. این حافظشناس و استاد ادبیات، از معدود نویسندگانی است که نثر دوپهلو و روانش، هم به مذاق اهل ادب خوش می‌نشیند و هم خوانندگان عادی به دور از پیچیدگی‌های استعارات و صنایع ادبی از آن لذت می‌بردند.

فرهنگ انجمن‌آرای ناصری کتابی تألیف امیرالشعرا رضاقلیخان هدایت است. تألیف این کتاب در سال ۱۲۸۸ ه‍.ق پایان یافته‌است. این کتاب شامل بیست و چهار «انجمن» است که واژه‌ها توضیح داده شده‌اند. بخش پایانی کتاب «در آشکار کردن برخی کنایات و استعارات فارسی و عربی با شواهد آنها از اشعار فصحا و بلغا» است.