اساطیر کهن

معنی کلمه اساطیر کهن در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اساطیر کهن (قرآن). اساطیر، مفرد آن اسطوره و از ماده سطر به معنای یک ردیف از نوشته یا یک ردیف از درختان غرس شده است و به معنای افسانه، سخن پریشان و سخن باطل و نوشته های دروغین نیز به کار رفته است.
در قرآن کریم به وجود اسطوره ها در میان پیشینیان و آگاهی مشرکان عصر بعثت از آن اشاره شده است آنجاکه می فرماید:«ومنهم من یستمع الیک وجعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه... یقول الذین کفروا ان هـذا الا اسـطیر الاولین. و برخی از آنان به تو گوش فرا می دهند و(لی) ما بر دل هایشان پرده ها افکنده ایم تا آن را نفهمند و در گوش هایشان سنگینی (قرار داده ایم) و اگر هر معجزه ای را ببینند به آن ایمان نمی آورند تا آنجا که وقتی نزد تو می آیند و با تو جدال می کنند کسانی که کفر ورزیدند می گویند این (کتاب) چیزی جز افسانه های پیشینیان نیست.»
← تفسیر آیه مذکور
۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القران، ص۲۳۲، ذیل «سطر».
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۸۳، برگرفته از مقاله «اساطیر کهن».
...

جملاتی از کاربرد کلمه اساطیر کهن

هانسون و هیس معتقدند که مردم تمدن یونانی طرد سنت هومری به دست افلاطون را نپذیرفتند. اساطیر کهن در آیین‌های محلی زنده ماندند، به تأثیرگذاری بر اشعار ادامه دادند و به موضوع نقاشی و مجسمه‌سازی بدل شدند.
با وجود زندگی در کشور روسیه برخی از مردم باشقیر همچنان دور از جوامع شهری بسر برده و به زندگی بدوی در استپ‌ها روزگار می‌گذرانند. این مردم هنوز برخی حماسه‌ها و اساطیر کهن خودشان مانند اورال باتیر و آقبوزات را زنده نگهداشته‌اند. این روایات کهن به رویدادهای نبردهای قهرمانانه پهلوانان باشقیر با نیروهای شیطانی می‌پردازد.
تخت سلیمان و زندان سلیمان از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در این شهر است که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است؛ همچنین مُهر موبد موبدان منقوش اساطیر کهن و بیش‌تر در ستایش آب و آتش است، در تخت سلیمان کشف شده‌است.
موضوع دیگر عقاب روی میلهٔ درفش است در اساطیر کهن ایرانی به نام سیمرغ علاوه بر این که سمبل ایزد خورشید بوده‌است، تحت نام‌های سومری و هوریانی آنزو و زروان خدای خرد و باد اساطیری بزرگ بومیان دیرین فلات ایران به‌شمار می‌آمده‌است و بدین جهات نیز بوده که تمثالش در بالای درفش کاویانی پارسیان دوره هخامنش نیز نصب بوده‌است.
آنچه تمدن بین‌النهرین یا تمدن رافدین یا تمدن زاگرس نامیده می‌شود در واقع یک مجموعه به هم پیوسته‌است و مناسب است تمدن زاگرس رافدین خوانده شود. زاگرس خاستگاه اساطیر کهن - رب النوع ها- ایزدها و اله‌ها است که از جمله آنها می‌توان به اسطوره گیلگمش اشاره کرد.
دیوان لغات الترک نخستین واژه‌نامه در سمت و سوی تدوین کلیاتی از ترکی پژوهی و با صیغهٔ دانشنامه‌ای است که کاشغری با طرح‌ریزی عجیب و سخت‌باوری در آن مخزن واژگان ترکی را طبق قواعد صرف زبان عربی در سیستمی بهنجار و با سامان و با شرح ظرایف و دقایق فرهنگ ترکی و نمونه‌های ادبیات شفاهی و حماسه‌ها و اساطیر کهن مردمی، سازه‌بندی کرده‌است. کاشغری این اثر را در ۸۲ سالگی تألیف کرده و در ۹۷ سالگی در اواخر قرن پنجم وفات کرده‌است.
متاع شیخ اساطیر کهن بود حدیث او همه تخمین و ظن بود
در ادبیات معاصر ایرانی، برخلاف دوران ادبیات کلاسیک ایران که به کرات نام و سرگذشت جمشید موضوع اشعار شعرایی چون حافظ، مولوی و خیام قرار گرفته‌است، کمتر به این شخصیت پرداخته شده‌است. اما شاید محمد محمدعلی با رُمانِ جمشید و جمک در سالِ ۱۳۸۴ از معدود نویسندگانی باشد که به بازآفرینی اساطیر کهن ایرانی، به زبان رمان روی آورده‌است.*[۲]
بس کن امیری این سخن طرحی ز نو آغاز کن نقش اساطیر کهن در زند و استا ریخته