اریدو
معنی کلمه اریدو در فرهنگ فارسی
معنی کلمه اریدو در دانشنامه عمومی
اریدو در دوازده کیلومتری جنوب غربی شهر اور قرار داشت و جنوبی ترین شهر در مجموعه شهرهای سومری بود که پیرامون آن معابد و نیایشگاه ها توسعه یافته بودند. اریدو در ساحل خلیج فارس و در دهانه رود فرات از نخستین شهرهای جهان بود که سه فرهنگ متفاوت در آنجا ترکیب شده بود:
• کشاورزان دوره عبید که در کلبه های آجری گلی می زیستند و از سامانهٔ آبیاری استفاده می کردند.
• چوپان های سامی نژاد که در چادرهای سیاه زندگی می کردند و گوسفند و بز می چراندند.
• مردمان ماهیگیر که در مسکن های نی ساز در تالاب ها می زیستند و احتمالاً نیای سومریان بودند.
در افسانه های سومری، اریدو منزلگاه ایزدی به نام انکی به شمار می آید و گفته می شد که انکی اریدو را بنا کرد.
معنی کلمه اریدو در دانشنامه آزاد فارسی
از کهن ترین شهرهای سومری. قدمت آن به دورۀ فرهنگی اوروک و حدود ۳۵۰۰پ م می رسید. در اساطیر سومری آمده است که اریدو یکی از پنج شهر سومری پیش از طوفان بزرگ بود. ویرانه های اریدو با نام تَلِ اَبوشَهرِین در جنوب عراق و در کنار رود فرات، در حدود پانزده کیلومتری تَلِ اور، قرار دارد. کاوش تل ابوشهرین را سِتون لوید، فُواد صَفَر، و طه باقر در دهه های ۱۹۴۰ـ۱۹۵۰ انجام دادند. اریدو از مهم ترین شهرهای مقدس و مذهبی سومر بود که معبد بزرگ خدای اِنکی آن جا قرار داشت. اِنکی خدایِ حامی اریدو بود. اریدو را اولین شهر مذهبی سومر دانسته اند. بر پایۀ کاوش های باستان شناختی، پیشینۀ ساخت زیگورات و سیر تحول و تکامل معماری زیگورات به شهر اریدو در حدود ۳۵۰۰پ م بازمی گردد. اریدو تا حدود ۲۴۰۰پ م یک دولت ـ شهر سومری مستقل باقی ماند تا آن که سارگون اکدی آن را ضمیمۀ امپراتوری اَکَد کرد. در میان آثار معماری اریدو، افزون بر زیگورات، باید به کاخ اریدو اشاره شود که همانند کاخ کیش بود. کاخ اریدو در دورۀ سومری طرحی ممتاز داشت؛ یعنی نه تنها مکان ادارۀ شهر که سکونت گاه کاهنان معابد و کاتبان دربار و نیز اَن سی یا پاته سی شهر بود. طراحی شهری اریدو از الگوی رایج بِینُ النَّهرِینی پیروی می کرد: شامل زیگورات مرکزی، معابد خدایان، بازار، بخش مسکونی شهر، ارک شهر، کاخ سلطان و حصار شهر. خیابان اصلی شهر از دروازۀ اصلی شهر آغاز شده و پس از گذر از بازار به میدان شهر و زیگورات می رسید. خشت سازۀ اصلی بناهای اریدو بود.
جملاتی از کاربرد کلمه اریدو
اولین پیشوا کوتی اریدو پیزیر و آخرین آن تیریگان بود.
متن یک طلسم بیان می‌کند که انوگی خالق گرابها بوده است. دیگر شخصیت‌های اسطوره‌ای که می‌توان به خلق موجودات مختلف مشابه نسبت داد، نینکلیم و آلولو، پادشاه آغازین اریدو بودند.
انکیدو به جهان زیرین می‌رود و با بی‌خیالی هشدارهای بیلگمس را نادیده می‌گیرد. در آنجا اسیر می‌شود. بیلگمس از خدای انلیل در نیپور می‌خواهد به او کمک کند اما انلیل این کار را نمی‌کند. بیلگمس آنگاه از خدای انکی در اریدو کمک می‌خواهد. انکی به خدای خورشید، اوتو، دستور می‌دهد که به هنگام برآمدن در سپیده‌دم شبح انکیدو را نیز با خود بیاورد. بیلگمس و انکیدو بار دیگر به هم می‌رسند و همدیگر را در آغوش می‌گیرند. پرسش و پاسخی طولانی آغاز می‌شود که نقطه اوج شعر است و در آن بیلگمس از انکیدو درباره جهان زیرین می‌پرسد.
او در اصل خدای حامی شهر اریدو بود، اما به مرور زمان در سایر فرهنگ‌های بین‌النهرین باستان و در میان کنعانیان و هیتی‌ها و هوری‌ها نیز نفوذ کرد.
این منطقه به همراه دره نیل در مصر باستان، تمدن دره سند در شبه قاره هند و رودخانه زرد در چین باستان یکی از چهار تمدن رودخانه‌ای بود که نوشتن در آن اختراع شد. بین‌النهرین شهرهای مهم تاریخی مانند اوروک، نیپور، نینوا، آشور و بابل و همچنین کشورهای سرزمینی مهمی مانند شهر اریدو، امپراتوری اکدی، سلسله سوم اور و امپراتوری‌های مختلف آشوری را در خود جای داده است. برخی از رهبران مهم تاریخی بین‌النهرین عبارتند از: اورنامو (پادشاه اور)، سارگون اکدی (که امپراتوری اکد را تأسیس کرد)، حمورابی (که دولت بابل قدیم را تأسیس کرد)، آشور-اوبالیت یکم، تیگلات-پیلسر یکم (که امپراتوری آشور را گسترش داد)، آشوربانیپال و نبوکدنصر دوم.
یکی از نخستین اشارات به خمازی در داستان حماسی انمرکار و فرمانروای ارته می‌باشد جایی که انمرکار به انکی نیایش کرده و از گوناگونی زبان‌ها در سرزمین‌های مسکونی مختلف هنگام ساخت زیگورات‌ها در اریدو و اوروک می‌گوید. خمازی تنها سرزمینی است که در این نیایش با عنوان «با زبان‌های بسیار» توصیف می‌شود. در متن انمرکار و انسوهگیرانا از جادوگر خمازی به نام اورگیرینونا یاد می‌شود که بعد از نابودی خمازی به آراتا می‌رود. پس از آن او را به همراه فرمانروای آراتا برای انقیاد انمرکار می‌فرستند ولی آن‌ها شکست می‌خورند.
آواز کج‌بیل نشان می‌دهد که انلیل انسان را با یک کج بیل آفریده و آنوناکی‌ها از باغ اصلی خدایان به بیرون پخش می‌شوند. همچنین اشاره می‌کند که آبزو در اریدو ساخته شد.