ارسباران

در سال ۱۳۲۵ قمری بیوک خان، پسر رحیم خان، در منطقه ارسباران ۲۰۰ نفر روستایی را به قتل رساند و اینکار باعث خشم مشروطه خواهان شد. نتیجه آنکه رحیم خان بدستور شاه زندانی گردید. اما اندکی بعد، مجلس به سوگند وفاداری رحیم خان اعتماد کرده او را در راس سپاهی با تجهیزات کامل مأمور سرکوبی اشرار شاهسون و کرد به آذربایجان اعزام کردند. رحیم خان به محض رسیدن به اردبیل در آنجا اغتشاش راه انداخت. ستار خان برای مقابله عازم اردبیل شد، ولی شکست خورده به تبریز بازگشت.

استان شدن منطقه شمال شرقی استان آذربایجان شرقی به مرکزیت اهر (بدون شهرهای استان اردبیل) با نام استان ارسباران هم مورد بحث بوده‌است و شهرستان‌های اهر، هریس، ورزقان، کلیبر، هوراند و خداآفرین را شامل می‌شود.

کری، جرالد؛ ترجمه: سید محمدی، یحیی. نظریه و کاربست مشاوره و روان درمانی، ویراست هفتم. انتشارات ارسباران، زمستان ۱۳۹۰

زربین در ارسباران استان اردبیل نیز دیده شده‌است.

پارک‌های ملی ایران و مناطق حفاظت‌شدهٔ این کشور از مهم‌ترین جاذبه‌های جغرافیایی آن هستند. این کشور همچنین ۱۳ ذخیره‌گاه زیست‌کره دارد که شامل ارسباران، ارژن، گنو، پارک ملی گلستان، منطقه حفاظت‌شده حرا و تالاب بین‌المللی خور خوران، پارک ملی کویر، پارک ملی دریاچه ارومیه، شبه‌جزیره میانکاله، منطقه حفاظت‌شده توران، دنا، تنگ صیاد، دریاچه هامون و کپه‌داغ می‌شود.

از دی ۱۳۹۷ قطع درختان جنگل‌های ارسباران افزایش یافته است و به صورت انبوه الوارهای قطع شده توسط ماشین‌های باربر حمل می‌شود. درصورتی که این روند ادامه داشته باشد تا ۱۰ سال دیگر جنگل‌های ارسباران محو خواهد شد. لشکر ۲۵ کربلای سپاه پاسداران ۱۳۰۰۰ هکتار، آستان قدس ۹۹۱ هکتار، حوزه علمیه گرگان ۴۷۰۱۳ هکتار و مؤسسه پیشگامان سازندگی ۸۶۹۰ هکتار از این جنگل‌ها را در اختیار دارند.

علمای چندی از این روستا برخاسته‌اند، از جمله ساکنین اصلی این روستا می‌توان به خاندان آیت‌الله دینوری اشاره نمود. و همچنین شخصیت های دیگری مثل «میرزا محسن دینوری» و «حاجی میرزا صادق آقا دینوری» [۱۴]و… که در کتاب نگاهی به تاریخ و جغرافیای ارسباران و سیمای ارسباران سرزمین دین باوران، و علی‌الخصوص کتاب رجال دینور (از انتشارات مجلس شورای اسلامی) به سرگذشت علمای بزرگ قریه دینور پرداخته شده‌است.

در سال‌های اخیر قسمت‌هایی از بنا آسیب دیده که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان در حال مرمت و استحکام‌بخشی آن است و قرار است پس از اتمام، برای ایجاد و راه اندازی موزه ارسباران اختصاص یابد. شهرداری اهر در سال ۱۳۸۴ پارکی به نام پارک دکتر قاسم اهری در مقابل این بنا احداث کرد.

سبلان دارای چندین قله معروف است که قله مرتفع آن به سلطان مشهور است و قله‌های دیگر آن با نام (هره لر) (کسری) (بالا سبلان) و (بابا مقصود) مشهورند. کوه سبلان از مجموعه‌ای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شده است. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آن را به رشته کوه ارسباران متصل می‌کند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شده است.

ارزین، روستایی است از توابع بخش سیلوانه و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران.این روستا در قره داغ یا ارسباران قرار دارد و زبان آن‌ها ترکی است. مردم آنجا بسیار توانمند هستند و کار های سخت را انجام میدهند مردم از آنجا بخاطر زلزله بزرگ شرایط سخت نبود آب کافی نبود برق ،تحصیل و... مهاجرت کردند و رشد منفی جمعیت داشته و بیشترین جمعیت آن ۶۰خانوار بوده است و از ۳۰۰ نفر تا ۴۰۰ نفر جمعیت داشته است