ارخون

معنی کلمه ارخون در لغت نامه دهخدا

ارخون. [ اَ ] ( یونانی ، ص ، اِ ) رئیس شاهزاده و سردار و مهتر و امام و مقتدای ترسایان. ( آنندراج ). ارکنت. این کلمه اصلاً بقضاة جمهوری های قدیم یونان اطلاق میشده است. رجوع به ارکنت شود.

معنی کلمه ارخون در فرهنگ فارسی

رئیس و شاهزاده و سردار و مهتر و امام و مقتدای ترسایان

معنی کلمه ارخون در دانشنامه آزاد فارسی

آرخون. آرْخون (archon)
در زبان یونانی، به معنای «زمامدار» و قاضی ارشد در دولت ـ شهرهای یونان باستان. در آتن سه آرخون وجود داشت: آرخون باسیلئوس(سلطنتی)، یا شاه آرخون، اِپونوموس(سرخاندان) آرخون، و پوله مارخ. تعداد آنان در ۶۸۳پ م به نُه نفر افزایش یافت. شش تِسْمورتتایدیگر مأمور ثبت احکام بودند. شاه آرخون، پادشاه منتخب و نمایندۀ مذهبی کشور بود. اِپونوموس آرخون، که سال اداری در آتن با نام او مشخص می شد، رئیس کشور و قاضی اعظم بود؛ و پوله مارخ مسئول امنیت کشور و فرماندۀ ارتش بود. پیدایش آرخون ها با زوال قدرت مطلقه و فراگیر پادشاه هم زمان بود. آرخون در ابتدا منصبی دایمی بود، اما از ۷۵۲پ م تا پیش از ۶۸۳پ م به دوره ای دَه ساله کاهش یافت تا این که انتصاب ها سالانه شدند. پیش از ۴۸۷پ م، آرخون ها انتخابی بودند، اما پس از آن نخست تعدادی از آنان و سپس همۀ آنان با قرعه کشی انتخاب می شدند. این اقدام از اهمیت سیاسی این منصب کاست. برطبق قوانین سولون، آرخون ها از بین اعضای ثروتمند و یا دو طبقۀ نخست ثروتمند انتخاب می شدند. پس از ۴۵۷پ م، طبقۀ سوم، زئوگیتا، یا طبقۀ سربازان پیاده، و در قرن چهارم حتی تِت ها، فقیرترین طبقۀ آزادمردان، نیز این مناصب را به دست آوردند. آرخون های سابق به عضویت دایم شورای آرِئوپاگوسدرمی آمدند. شرح کامل نحوۀ انتخاب و وظایف آنان را دراصول حکومت آتن، اثر ارسطو (بندهای ۵۹ ـ ۵۵ و ۶۶ـ۶۳)، می توان یافت.

جملاتی از کاربرد کلمه ارخون

ترکمن‌ها شاخه‌ای از ترکتبارها هستند که از عهد قدیم در صحراهای وسیع بخش سفلای رود سیحون و بین دریاچهٔ خوارزم به زندگی کوچ‌نشینی روزگار می‌گذراندند. تا حدود سدهٔ هفتم میلادی ترکمن‌ها جزئی از قوم ترک بودند. در این سال‌ها به دنبال اضمحلال گوک‌ترک‌ها، گروهی از ترک‌ها که اغوز نامیده می‌شدند، از آنان جدا شده از ناحیهٔ ارخون به طرف آرال و سیردریا کوچ کردند.
خواهد ارخون من آن دلبر ترسا بچه ریخت نیست با کم که دم عیسی مریم با اوست
شاید ارخون شود دلم تامن بتو ناگفتنی چرا گفتم
چشم من ارخون شود از غم رواست کز تو چرا چشم وفا داشتم
ترکمن‌ها شاخه‌ای از ترکان آسیای میانه معروف به اُغوز یا غُز هستند که از عهد قدیم در صحراهای وسیع بخش سفلای رود سیحون و بین دریای آرال به زندگی کوچ‌نشینی روزگار می‌گذراندند. تا حدود قرن هفتم میلادی ترکمن‌ها جزئی از قوم بزرگ ترک بودند. در این سال‌ها به دنبال اضمحلال امپراطوری گوک ترک‌ها، گروهی از ترک‌ها که اغوز نامیده می‌شدند، از آنان جدا شده از ناحیهٔ ارخون به طرف آرال و سیردریا کوچ کردند.