معنی کلمه اخلاق و مذهب در دانشنامه اسلامی
کتاب با مقدمه نویسنده در اشاره به مباحث آغاز و مطالب در چهار فصل، ارائه شده است.
این کتاب شامل مباحثی نظیر پیدایش و روش اخلاق در گذشته، نظام (سیستم)های اخلاق باستانی، بررسی اخلاق در زمان معاصر، تعریف اخلاق و... می باشد، که به بررسی روابط اصلی و تبعی اخلاق و مذهب در طول قرون و اعصار پرداخته و دینی بودن پدیده اخلاق و اخلاقی بودن مسائل دینی را به صورتی روشن شرح داده است.
در فصل اول، پیدایش اخلاق در گذشته بررسی شده است. به باور نویسنده، ایده های اخلاقی، یکی از آن پدیده هایی است که از آغاز تمدن های رسمی در تاریخ انسان ها نمودار گشته و وضع روانی افراد مقید به آن ایده ها را کاملاً نشان می دهد. وی معتقد است که این قضیه، یک امر تجربه شده ای است که احتیاج زیادی به توضیح ندارد. این فعالیت روانی، دوشادوش فعالیت عقلانی، یکی از وسایل تفسیر روش امم و اقوام گذشته می باشد و اگر ما تنها فعالیت های عقلانی آن ها را در نظر بگیریم و روش های غیر عقلانی، خواه عواطف و خواه اخلاقی را منظور نکنیم، شناخت ما درباره اقوام گذشته، کاملاً ناقص خواهد بود و اگر در جهت آرمان های امروزی خودمان می خواهیم آن ها را تعبیر کنیم، بایستی تاریخی بسازیم که نمونه عصر خودمان و ایده هایی را که در این عصر رایج است، نشان بدهیم.
برای اثبات این که آن ایده ها، کاشف از یک واقعیت ثابت روانی و اجتماعی می باشد و گذشت دوران ها، تغییرات اساسی در آن ها به وجود نمی آورد، وی روش اخلاقی بعضی از اقوام و ملل قدیم از جمله دوران باستانی مصر، هند، ایران، روم، یونان و چین باستان و نیز ایده قوم یهود در اخلاق را مورد بررسی قرار داده است.