اخسئوا

معنی کلمه اخسئوا در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
خس ء (۴ بار)
«اخسئوا» از مادّه «خَسَأَ» که به صورت فعل امر است، معمولاً برای دور کردن سگ به کار می رود; و هر گاه در مورد انسانی گفته شود به معنای پستی او و مستحق مجازات بودن است.
طرد شدن و طرد کردن. لازم و متعدی آمده است گویند: «خسأت الکلب فخساً» یعنی سگ را طرد و دور کردم پس دور شد (اقرب - مفردات) گفت دور شوید و با من سخن نگوئید. ، خاسئین را رانده شده و دور شدگان گفته‏اند. یعنی: به آنها گفتیم: بوزینگان مطرود شوید. نا گفته نماند در این ماده معنی حقارت و خواری نیز ملحوط است چنانکه در کشّاف و مفردات گفته است . خاسئاً را خسته معنی کرده‏اند و شاید منظور آن است که چشم دور مانده و زبون شده است یعنی: دوباره نظر را بگردان چشم دورمانده از هدف به تو باز گردد و وا مانده باشد. ناگفته نماند: چنانکه در در مفردات و اقرب و صحاح و غیره است استعمال اوّلی این کلمه را درباره راندن سگ گفته‏اند و حتی بعضی از مترجمین معاصر، آیه اوّل را اینطور ترجمه کرده است: ایسگان به دوزخ شوید... . ولی این سخن از ادب قرآن به دور است، و این ماده هر چند در راندن سگ به کار رفته ولی معنی آن همان طرد با حقارت و خواری است، چنانکه موارد استعمال آن در قرآن نیز درباره سگ نیست.

جملاتی از کاربرد کلمه اخسئوا

که خود زبان زبانی به حبس گاه جحیم دهد جواب به واجب که اخسئوا فیها