{potential difference} [شیمی، فیزیک] کاری که در برابر نیروهای الکتریکی باید انجام داد تا بار الکتریکی واحد از نقطه ای به نقطۀ دیگر جابه جا شود [فیزیک] ← اختلاف پتانسیل الکتریکی
معنی کلمه اختلاف پتانسیل در دانشنامه آزاد فارسی
اِختِلاف پُتانسیل (potential difference) تفاوت پتانسیل الکتریکی بین دو نقطه (← پتانسیل_الکتریکی). برابر است با انرژی الکتریکی واحد بار الکتریکی در حالتی که از نقطه ای به نقطۀ دیگر حرکت کند. در هر مادۀ رسانا، الکترون ها به طرف ناحیه ای که نسبتاً مثبت تر است و بار منفی کمتری دارد، حرکت می کنند. یکای اختلاف پتانسیل در دستگاه بین المللی را ولت(V) می نامند. به اختلاف پتانسیل بین دو نقطه از هر مدار الکتریکی معمولاً ولتاژ می گویند و آن را با ولت سنجاندازه گیری می کنند (نیز ← قانون اُهم). یک ولت برابر است با یک ژول انرژی که در هر کولن بار الکتریکی نهفته است. اختلاف پتانسیل(V) را با این معادله تعریف می کنند: (فرمول ۱) فرمول ۱: که در آن انرژیالکتریکی برحسب ژول، و(Q) بار الکتریکی برحسب کولن است. انرژی شیمیایی باتری در جریان حرکت بار الکتریکی در طول مدار به انرژی الکتریکی تبدیل می شود. این انرژی را با بازآرایی فرمول فوق به صورت زیر می نویسند: E=QV
جملاتی از کاربرد کلمه اختلاف پتانسیل
اختلاف پتانسیل الکتریکی (یا تغییر ولتاژ) بین دو سر مؤلفه به ولت است.
سرعت رانش (سرعت سوق)، سرعتی است که وقتی به دو سر یک رسانای الکتریکی اختلاف پتانسیل اعمال کنیم الکترون های زسانش که با سرعت تقریبی 10به توان6 حرکت میکردند با سرعت 10 بتوان -4یا -5 سوق داده میشوند.
به دلیل خاصیت قلیایی محیط بتن، لایه میکروسکوپی اکسید بر سطح میلگرد ایجاد میشود که در محیط قلیایی بتن پایدار است و از فولاد در مقابل خوردگی محفاظت مینماید. در شرایط شیمیایی مهاجم از قبیل واکنش کربناتهشدن و یا حضور یون کلرید، پیاچ محیط کاهش و اختلاف پتانسیل الکتریکی افزایش مییابد. در این شرایط فولاد آماده واکنش است و در حضور اکسیژن و رطوبت، خوردگی آغاز میشود.
میدان الکتریکی با اختلاف پتانسیل دو سر خازن نسبت مستقیم و با فاصله بین صفحات خازن نسبت عکس دارد.
مشخص نمودن طریقه زمین کردن به صورت تک نقطه ای و یا چند نقطه ای معمولا به محدوده فرکانس کار مدار بستگی دارد. مدارات آنالوگ با فرکانس هایی در حد چندین مگاهرتز از روش ارتینگ چند نقطه ای استفاده می شود.زمین کردن چند نقطه ای به این صورت است که تمامی اجسام فلزی در فاصله 1.8 متری از شبکه سیگنال مرجع که شبکه سیگنال مرجع را قطع می کنند یا در جوار آن هستند به طور موثری به آن متصل شوند. زمین کردن چند نقطه ای همچنین احتمال جاری شدن جریان های الکتریکی بر روی شبکه مرجع سیگنال را به حداقل رسانده و از تجمع ناخواسته جریان بر روی چند کنداکتور جلوگیری می کند و باعث کنترل اختلاف پتانسیل نیز می شود.[۱]
در صورتی که آند کمکی نسبت به فلزی که باید حفاظت شود بر طبق جدول سری گالوانیکی فعالتر باشد پیل گالوانیکی به وجود میآید. در صورت استفاده از این نوع آندها که آنها را آندهای از بین رونده مینامند و دیگر نیازی به منبع جریان خارجی یا یکسوکننده نمیباشد. اختلاف پتانسیل بین آندهای از بین رونده و فلز مورد حفاظت سبب تخلیه جریانی از طرف محیط به سمت فلز وجود داشته میگردد. فلزات از بین رونده که برای حفاظت کاتدی به کار میروند اغلب منیزیم و نوان منابع انرژی الکتریکی عمل مینمایند، اهمیت آنها مخصوصاً در مواردی است که امکان دسترسی به نیروی برق وجود نداشته ویا در نقاطی که نصب خطوط نیرو با صرفه نباشد.
برقزایی زیستی پدیدهای است متعلق به علم الکتروفیزیولوژی. در یاختههای زیستی، کانال یونی ورای غشایی فعال از نظر الکتروشیمیایی و پروتئینهای حملکننده، مانند پمپ سدیم/پتاسیم، با حفظ عدم تعادل ولتاژ ناشی از اختلاف پتانسیل الکتریکی بین فضای داخل سلولی و خارج سلولی، تولید برق را ممکن میسازند.
بیشتر سلولها در ارگانیسمهای بالاتر، محیط داخلی را حفظ میکنند که نسبت به قسمت خارجی سلول منفی شده است. به این اختلاف بار، پتانسیل غشای سلول گفته میشود. در فرایند دیپولاریزاسیون، بار داخلی منفی سلول بهطور موقت مثبت تر میشود (کمتر منفی). این تغییر از پتانسیل غشایی منفی به پتانسیل غشایی مثبتتر در طی چندین فرایند، از جمله پتانسیل عملی رخ میدهد. در طی یک پتانسیل عملی، دیپولاریزاسیون به حدی بزرگ است که بهطور خلاصه، قطبیت اختلاف پتانسیل در طول غشای سلولی را برعکس میکند، در حالی که در داخل سلول بهطور مثبت شارژ میشود.