معنی کلمه اخبات در لغت نامه دهخدا
اخبات. [ اِ ] ( ع مص ) فروتنی کردن. ( زوزنی ). خضوع. خشوع. || آرام گرفتن دل. ( آنندراج ).
اخبات
اخبات. [ اِ ] ( ع مص ) فروتنی کردن. ( زوزنی ). خضوع. خشوع. || آرام گرفتن دل. ( آنندراج ).
معنی کلمه اخبات در فرهنگ عمید
۲. آرام گرفتن دل، آرامش خاطر.
معنی کلمه اخبات در فرهنگ فارسی
معنی کلمه اخبات در دانشنامه اسلامی
واژه اِخبات (مصدر باب اِفعال) از ریشه خَبْت گرفته شده که در اصل، به معنای زمین هموار و فراخ، زمین مطمئن و دارای ریگ، دشت بدون گیاه، زمین هموار و سخت و زمین گود و پهناور است.گویا زمین مطمئن که در ترجمه خَبْت ذکر شده، همان زمین سخت بوده، و مطمئن، لازم معنای زمین سخت، و صفت آن است.ریشه واژه اِخبات، با توجّه به معنای لغوی، در این معانی به کار رفته است: تسلیم، خضوع و خشوع، لینت، تواضع و نیز اطمینان که به واسطه آن، هیچ گونه اضطراب، نگرانی و تردید و تزلزل در شخص راه نمی یابد.
معانی دیگر
برخی، معانی اطمینان، خشوع و خضوع را برای اِخبات، مجازی می دانند. گفته شده: اِخبات در صورت متعدّی شدن با «الی»، معنای اطمینان، و در صورت متعدّی شدن با «لام»، معنای خضوع و خشوع می دهد. این واژه به لحاظ معنای ریشه آن و ویژگی باب إفعال، بر خشوع مستمر دلالت دارد. استقامت، شکسته شدن دل، انابه، سکون و نیز سکون و اطمینان برخاسته از شوق و سکون جوارح که از خضوع برای خدا نشأت گرفته، از دیگر معانی اِخبات شمرده شده است.در نظری جامع می توان گفت: اِخبات به معنای نزول در محیطی گسترده و هموار است؛ به گونه ای که شخص در آن استقرار یافته، از اضطراب، انحراف، اختلاف و تردّد رها شود و لازمه چنین معنایی، حقیقت ایمان و تسلیم و اطمینان است. وجه ارتباط اطمینان و خضوع با معنای زمین هموار و فراخ، این است که راه رفتن در زمین هموار و گسترده، توأم با اطمینان، و چنین زمینی، زیر پای راهروان، خاضع و تسلیم است.
معنای اصطلاحی
اِخبات در اصطلاح عرفان به گونه ای تعریف شده است که با دسته بندی مطالب ارائه شده از سوی عارفان می توان برای آن، دو جنبه را مطرح کرد: یکی جنبه رحمت و رجا که اِخبات با این نگاه، انس و سکون به پروردگار به شمار می رود که به واسطه نیروی شوق و جذبه به سوی او حاصل شده است. و دیگری، جنبه خوف و خشیت که اِخبات با این دید، عبارت از انکسار دل و خشوع و فروتنی در مقام تضرّع و تخشّع به حضرت کبریایی ـ جلّت عظمته ـ است. اِخبات در ادعیه و زیارات نیز به صورت یکی از درخواست های بنده از درگاه خداوند آمده؛ از جمله در دعای ختم قرآن روایت شده از حضرت امیر مؤمنان(علیه السلام) که با عبارت «اللّهم انّی اسئلک اخبات المخبتین» آغاز شده است. در زیارت وداع امامان(علیهم السلام)نیز این عبارت آمده است: و رزقنی اللّه العود ثمّ العود ثمّ العود ما ابقانی ربّی بنیّة صادقة و ایمان و تقوی و اخبات و رزق واسع حلال طیّب.
واژگان مرتبط
...
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
اطمینان و فروتنی و تسلیم محض در برابر خداوند.
واژه اِخبات (مصدر باب اِفعال) از ریشه خَبْت گرفته شده که در اصل، به معنای زمین هموار و فراخ، زمین مطمئن و دارای ریگ، دشت بدون گیاه، زمین هموار و سخت و زمین گود و پهناور است. گویا زمین مطمئن که در ترجمه خَبْت ذکر شده، همان زمین سخت بوده و مطمئن لازم معنای زمین سخت و صفت آن است.
ریشه واژه اِخبات با توجه به معنای لغوی، در این معانی بکار رفته است: تسلیم، خضوع و خشوع، لینت، تواضع و نیز اطمینان که به واسطه آن، هیچ گونه اضطراب، نگرانی و تردید و تزلزل در شخص راه نمی یابد.
برخی معانی اطمینان، خشوع و خضوع را برای اِخبات، مجازی می دانند. گفته شده: اِخبات در صورت متعدی شدن با «الی»، معنای اطمینان و در صورت متعدی شدن با «لام»، معنای خضوع و خشوع می دهد.
این واژه به لحاظ معنای ریشه آن و ویژگی باب إفعال بر خشوع مستمر دلالت دارد. استقامت، شکسته شدن دل، انابه، سکون و نیز سکون و اطمینان برخاسته از شوق و سکون جوارح که از خضوع برای خدا نشأت گرفته، از دیگر معانی اِخبات شمرده شده است.
در نظری جامع می توان گفت: اِخبات به معنای نزول در محیطی گسترده و هموار است؛ به گونه ای که شخص در آن استقرار یافته از اضطراب، انحراف، اختلاف و تردد رها شود و لازمه چنین معنایی، حقیقت ایمان و تسلیم و اطمینان است.
وجه ارتباط اطمینان و خضوع با معنای زمین هموار و فراخ، این است که راه رفتن در زمین هموار و گسترده، توأم با اطمینان و چنین زمینی زیر پای راهروان، خاضع و تسلیم است.
[ویکی اهل البیت] اِخبات. این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
اطمینان و فروتنی و تسلیم محض در برابر خداوند.
واژه اِخبات (مصدر باب اِفعال) از ریشه خَبْت گرفته شده که در اصل، به معنای زمین هموار و فراخ، زمین مطمئن و دارای ریگ، دشت بدون گیاه، زمین هموار و سخت و زمین گود و پهناور است. گویا زمین مطمئن که در ترجمه خَبْت ذکر شده، همان زمین سخت بوده و مطمئن لازم معنای زمین سخت و صفت آن است.
ریشه واژه اِخبات با توجه به معنای لغوی، در این معانی بکار رفته است: تسلیم، خضوع و خشوع، لینت، تواضع و نیز اطمینان که به واسطه آن، هیچ گونه اضطراب، نگرانی و تردید و تزلزل در شخص راه نمی یابد.
برخی معانی اطمینان، خشوع و خضوع را برای اِخبات، مجازی می دانند. گفته شده: اِخبات در صورت متعدی شدن با «الی»، معنای اطمینان و در صورت متعدی شدن با «لام»، معنای خضوع و خشوع می دهد.
این واژه به لحاظ معنای ریشه آن و ویژگی باب إفعال بر خشوع مستمر دلالت دارد. استقامت، شکسته شدن دل، انابه، سکون و نیز سکون و اطمینان برخاسته از شوق و سکون جوارح که از خضوع برای خدا نشأت گرفته، از دیگر معانی اِخبات شمرده شده است.
جملاتی از کاربرد کلمه اخبات
بعد از آنست منزل اخبات پس ازان زهد میکنند اثبات
از روی اشارت بر ذوق جوانمردان طریقت میگوید: فردا ساکنان حظیره قدس و ملوک مقعد صدق و اشراف درجات علیّین ایشان خواهند بود که امروز حلقه فرمان ما در گوش بندگی دارند، در سرای اخبات آرام گرفته، در شاهراه رضا بحکم بندگی گوش بفرمان داشته، و از راه معارضه برخاسته. گفته‌اند: حقیقت بندگی دو خصلت است: آن کنی که او پسندد، و آن پسندی که او کند، ای مسکین، نمرود طاغی در کافری یک بار تیر انکار در روی ایمان زد، تو در مسلمانی بروزی چندین بار تیر انکار و اعتراض بر روی احکام تقدیر زنی، صفت بندگیت کجا درست آید، رضا و تسلیم چون بود؟