احمد میرزا

میرزا فضل‌الله صاحب دو پسر و سه دختر بوده است: پسر اول او میرزا اسدالله‌خان و پسر دومش مصطفی‌قلی‌خان نام داشتند. دختر اول او همسر میرزا عبدالوهاب‌خان نظام‌الملک شد. دختر دوم همسر عبدالله‌خان علاءالملک برادر میرزا حسین‌خان سپهسالار شد و صاحب دختری شد به نام علاءالحاجیه که با شاهزاده وجیه‌الله میرزا پسر سلطان احمد میرزا عضدالدوله ازدواج کرد. نصرت‌الله‌خان امیراعظم پسر علاءالحاجیه بود. دختر سوم وزیرنظام همسر حاجی علی‌اکبر تاجر شیرازی شد. یکی از پسران میرزا فضل‌الله، خواهر میرزا حسین‌خان سپهسالار را، از بطن ماه‌نوش‌لب خانم افتخارالسلطنه، به همسری داشت.

توران السلطنه در جوانی به عقد ناصرالدین‌شاه قاجار درآمد و از او صاحب یک پسر و دو دختر شد به نام‌های احمد میرزا عضدالسلطنه، تاج‌السلطنه و فرح السلطنه. او به دلیل زیبایی «جیران شکن» لقب گرفته بود. جیران نام همسر محبوب ناصرالدین شاه بود به زیبایی شهره بود و در جوانی درگذشت.

پور احمد میرزا سلطان محمد میرزا کآسمان از یمن مدح او بود مولای من

اطلاعاتِ دوران فتحعلی شاه را فرزندش سلطان احمد میرزا عضدالدوله (نویسندهٔ تاریخ عضدی) مستند کرده‌است. وی تاریخ عضدی را در سال ۱۳۰۴ ه‍. ق (در زمان حکومت ناصرالدین شاه) نوشته است و در آن از برخی از استادان دربار شاهان نخستین قاجار نام برده است. او به وجود موسیقی‌دانان حرفه‌ایِ زن که در حرمسرا برای زنان موسیقی اجرا می‌کرده‌اند اشاره کرده‌ است، که از آن جمله کسی بوده به نام «شاهوردی خانم» که دختر «آقا محمدرضا» بوده و در برخی از اجراهای او، از جمله برای سیزده به در شخص شاه نیز حاضر بوده است. از دیگران زنان موسیقی‌دان این دوره، گل‌بخت خانم ترکمانی و کوچک خانم تبریزی بودند که از زنان حرم فتحعلی شاه بودند.

عبیدالله در ۸۹ سالگی در سال ۸۹۵ق در قریه کمانگران سمرقنددرگذشت و سلطان احمد میرزا جنازه او را به سمرقند منتقل کرد و در محله خواجه کفشیر به خاک سپرد.

اویس پس از فوت پدرش در خدمت عمویش شیر محمد بود. پس از مدتی وضعیت خود را آزاردهنده دید و به همین دلیل از دربار گریخت و جان یک کازاکی (دزد) را گرفت. بسیاری از جوانان برجسته مغول داوطلبانه به دنبال او رفتند. از جمله امیر سید علی دوغلات (جد میرزا محمد حیدر دوغلات) بود. امیر سید علی دوغلات فرزند سید احمد میرزا فرزند امیر خدای‌داد بود.

نخستین اشاره به «هفت‌سین» در زمان قاجار، اشاره سلطان احمد میرزا عضدالدوله به رسم سفره نوروزی دربارِ فتحعلی‌شاه در روزِ سیزدهم نوروز است: «احدی به خوانچه‌ها و مجموعه‌های اسباب تحویل دست نمی‌زد. روز مزبور در اتاق باز می‌شد. این دو خانم در حضور حضرت خاقانی دو ظرف از آن خوانچه‌ها را برمی‌داشتند و میان باغ انداخته می‌شکستند. بعد از آن تمام اهل حرم‌خانه آن ظروف را می‌بایست بشکنند و اسباب هفت سین را یغما کنند.»

بنایی پس از این رخداد در تاریخ نامعلومی به هرات بازمی‌گردد. چون تذکره‌نویسان نوشته‌اند که پس از بازگشت به هرات باز میان او و علیشیر نوایی اختلاف افتاد، پس این بازگشت باید پیش از سال ۸۷۹ خ. (۹۰۶ ق) یعنی سال مرگ نوایی باشد. او باز هم به خاطر این دشمنی‌ها به ماوراءالنهر می‌گریزد و در دستگاه سلطان احمد میرزا پسر سلطان ابوسعید تیموری جاه و مقام می‌یابد.