ابیانه

رباط شاه عباسی و جاده‌ای فرعی برای عزیمت به روستای کلهرود و در حاشیهٔ مسیر روستای دهلر، قبل از رسیدن به این روستا وجود دارد. دارای راه‌هایی برای دسترسی (بیشتر در قدیم) از غرب به میمه و از شرق به ابیانه و نطنز و از شمال به کاشان می‌باشد.

به گفته احمد قدیری ابیانه تفاوت بین رفتار و گفتار علما، روحانیون و مسئولان از عوامل دین‌گریزی است. به گفته یک دلیل دیگر این است که اگر اسم حکومت، دینی باشد و بعد از جانب این حکومت چه از جانب مستقیم توسط خود حکومت و چه به هر دلیل بیرونی دیگری مثلاً تحریم، یا هر چیزی مردم دچار مشکل شوند و حکومت را مقصر ببینند نسبت به دین هم بدبین می‌شوند.

وجود مکان های تاریخی فراوان در این منطقه باعث شده که روستای اودرج از نظر جاذبه های گردشگری در کنار ابیانه اصفهان قرار گیرد. مکان هایی همچون قبرستان قدیمی، درخت کهنسال پسته، برج اودرج، تپه های ماسه ای و مسجد قدیمی همگی گواه این موضوع هستند. متاسفانه به دلیل رها کردن و عدم رسیدگی به این اماکن تاریخی هر لحظه امکان از بین رفتن هرکدام از آنها وجود دارد.

حمام هرده مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان نطنز، روستای ابیانه، محله هرده واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۳۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گویش ابیانه ای یکی از گویش‌های مرکزی ایران به‌ شمار می‌رود و مانند دیگر گویش‌های مرکزی دارای ویژگی‌های منحصر به فردِ آوایی، صرفی (ساخت واژی) و نحوی است و در حوزه واژگان نیز نسبت به فارسی معیار، متفاوت و قابل بررسی است.

به‌گفته احمد قدیری ابیانه به جز رفتار مسئولان، عدم پاسخ به شبهات و تصورات اشتباه از دین از عوامل دین‌گریزی در ایران است. به گفته مهراب صادق نیا تبلیغ و تبیین دین به روش‌های سنتی به جوانان امروز، عدم استفاده درست از رسانه‌ها برای تبلیغ دین، اشتباهات مسولان و روحانیون از عوامل دین گریزی است. به گفته باشگاه خبرنگاران جوان هجمه فرهنگی شبکه‌های ماهواره‌ای و طراحی محتوایی دشمن و کم‌کاری نهادهای متولی و آموزش و پرورش از عوامل مؤثر و اثرگذار در دین گریزی به‌شمار می‌رود.

زبان مردم دهستان برزرود فارسی و تاتی می‌باشد. به عبارت دیگر ریشه زبان آنان پهلوی است و هرچه به سمت جنوب غربی پیشروی کنیم این وابستگی بیشتر به چشم می‌خورد به‌طوری که در ابیانه این نسبت حدود ۲۵ درصد می‌باشد.

آتشکده هارپاک یا آتشکده ابیانه، آتشکده‌ای است که کهن‌ترین اثر تاریخی در ابیانه به‌شمار می‌رود. آتشکده ابیانه را نمونه‌ای از معابد زردشتی دانسته‌اند که در جوامع کوهستانی ساخته می‌شد.

میزان گرما و ارتفاع منطقه نیز بر کیفیت تراورتن تأثیر می‌گذارد. در ایران معادن تراوتن بزرگی وجود دارند که از آنها می‌توان معدن تراورتن آق دره، معادن تراورتن زنجان، تکاب، اردبیل، مرکزی، ابیانه و یزد را نام برد.

خانه جهانه مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان نطنز، روستای ابیانه، محله پل واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۱۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.