معنی کلمه ابوعبید جوزجانی در دانشنامه اسلامی
تاریخ ولادت او معلوم نیست .وی ، به گفته خودش، هنگامی که ابن سینا ۳۲ ساله بوده ، در جرجان / جوزجان با ابن سینا ملاقات کرده است .با توجه به تاریخ ولادت ابن سینا (۳۷۰)، احتمالاً این دیدار در ۴۰۳ صورت گرفته است. جوزجانی ۲۵ سال همراه و ندیم ابن سینا بود. به نوشته خود جوزجانی، او در آغاز به علوم حِکْمی و معارف حقیقی علاقه مند بود، ازاین رو در یکی از سفرهای ابن سینا به جوزجان ، نزد وی رفت و شاگرد و ملازم او شد.وی نزد ابن سینا کتابهایی مانند مجسطی و المختصر الاوسط فی المنطق را خواند. ابن سینا از او با عنوان شیخ الفاضل ، شیخ الاجل ، سلطان العارفین و خاتم المشایخ یاد کرده است. شهرزوری وی را فاضل ترین شاگرد ابن سینا و از خواص و ندیمان او دانسته است ، اما بیهقی وی را ضعیف ترین شاگرد ابن سینا شمرده و به نقل از یکی از اکابر گفته است که جوزجانی در مجلس درس ابن سینا بیش تر شبیه مرید بود تا شاگرد مستفید.
نخستین شرح حال ابن سینا
جوزجانی شرح حال ناتمام ابن سینا را تکمیل کرد.این اثر نخستین و مهم ترین شرح حال ابن سینا و حاوی نخستین فهرست آثار وی است که به سیره الشیخ الرئیس مشهور شده است.
حفظ آثار ابن سینا
جوزجانی شرح آثار ارسطو و تألیف یا اتمام برخی نوشته های ابن سینا، مانند شفاء، را از وی درخواست کرد و ابن سینا رساله المعاوده فی امرالنفس والفیض را در پاسخ او نوشت . جوزجانی در زمان حیات ابن سینا و پس از وفات وی به گردآوری نوشته های او همت گماشت و در این کار رغبت بسیار داشت. اهتمام وی موجب حفظ آثار ابن سینا شد، به گونه ای که برای صحت انتساب برخی آثار به ابن سینا، به فهرست جوزجانی استناد می کنند. یکی از آثار ابن سینا، که وی در جمع آن کوشیده ، کتاب شفاء است. به گفته مهدوی، جوزجانی در نسخه طبیعیات کتاب شفاء، در آخر مقاله چهارم از فن ششم ، دو فصل افزوده و چنان که خود گفته آن را از مقاله فی الادویه القلبیه ابن سینا گرفته است . نگارش تتمه نجاه (بخش ریاضی آن ) نیز به اهتمام او بوده است .
زمان وفات و محل دفن
...