استریکنین
معنی کلمه استریکنین در لغت نامه دهخدا

استریکنین

معنی کلمه استریکنین در لغت نامه دهخدا

استریکنین. [ اِ ] ( فرانسوی ، اِ ) ( از یونانی استروخنس ، بمعنی جوزالقی ، اذاراقی ) ماده سمی که از پوست دانه اذاراقی ( کوچوله ، قاتل الکلب ) گرفته میشود.

معنی کلمه استریکنین در فرهنگ فارسی

( اسم ) شبه قلیایی است بسیار سمی که از دو گیاه بنام کچوله و پاپیته استخراج میشود . در تداوی بمقدار کم مستعمل است .

معنی کلمه استریکنین در دانشنامه عمومی

استریکنین، [ پانویس ۱] سمی بسیار قوی، بی رنگ، بی بو و آلکالوئیدی کریستالی است که به عنوان آفت کش، به خصوص برای کشتن مهره داران کوچک مانند پرندگان و جوندگان استفاده می شود. استریکنین پس از خورده شدن، استنشاق، یا جذب از طریق چشم ها یا مخاط دهان، باعث مسمومیت شیمیایی، تشنج عضلانی و در نهایت مرگ از طریق خفگی یا اختناق می شود. در گذشته، پزشکان از مقادیر ناچیز این ماده، به منظور افزایش انقباض عضلانی مثلاً برای القاء انقباض در ماهیچه قلبی استفاده می کردند. رایج ترین منبع استخراج استریکنین، دانه درخت کچوله است.
برای اولین بار در سال ۱۷۵۳ آلکالوئید استریکنین در گیاهان خانواده دم موشیان و سردهٔ گل سپاسی سانان توسط کارل لینه شناسایی شد. این سرده از گیاهان دارای گونه های متعددی است که شامل ۱۹۶ گونه می شود. در مناطق گرم آسیا ( ۵۸ گونه ) ، در قاره آمریکا ( ۶۴ گونه ) و در آفریقا ( ۷۵ گونه ) ، از این گیاه وجود دارد. دانه ها و پوست بسیاری از این گیاهان حاوی سم قدرتمند و کشنده استرکنین است.
این ماده یک نوروتوکسین است و به عنوان آنتاگونیست گیرنده گلیسین و گیرنده استیل کولین در دستگاه عصبی خودمختار عمل می کند. گلایسین در مغز یک میانجی تحریکی و در نخاع نقش مهاری دارد. با بی اثر کردن این میانجی، هدایت پیام های عصبی غیرقابل کنترل می شود و ایجاد تشنج عضلانی می کند، مهار استیل کولین در بخش های مختلف دستگاه عصبی مرکزی، فلج عضلات را تشدید می کند. عامل اصلی مرگ ناشی از این ماده، به فلج عضلات تنفسی بر می گردد هرچند اثرات مختلف عضلانی و سمیت عصبی و کبدی نیز می توانند عامل مرگ باشند.
استریکنین سمیت بسیار بالایی در انسان و جانوران دارد. دوز کشنده این سم در صورت مصرف خوراکی توسط یک انسان بالغ، ۳۰ تا ۱۲۰ میلی گرم است. همچنین متوسط دوز کشندهٔ این ماده در رت ها، معادل ۱۶ میلی گرم و در موش ها معادل ۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن آن هاست.
حداقل دوز کشنده استریکنین در انسان، به طور تقریبی و در افراد مختلف، در جدول زیر، ارائه شده است.
تاکنون پادزهری ویژهٔ مسمومیت با استریکنین، شناسایی نشده. در بیشتر موارد فرد مسموم فوت می کند و فرصت مداوای وی وجود ندارد اما در صورتی که بیمار به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف سم، زنده بماند، امکان درمان و نجات بیمار وجود دارد.

معنی کلمه استریکنین در دانشنامه آزاد فارسی

اِستریکنین (strychnine)
(C۲۱H۲۲O۲N۲) آلکالوئیدی سمی و تلخ مزه. سبب گرفتگی شدید ماهیچه ها می شود و معمولاً از پودر دانۀ گیاهانی از جنس استریکنوس به دست می آید. کورارداروی حاصل از آن است.

جملاتی از کاربرد کلمه استریکنین

طی یک تغییر جالب، این دانشمند به موضوع مطالعه مبدل شد. دانشمندان مؤسسه اسمیتسونین در مورد علت مرگ وی از ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۶ میلادی تحقیق نمودند. نتایج این مطالعه پیشنهاد می‌نماید که مرگ وی ناشی از ایست قلبی بود. کنیکوت ظاهراً از سندروم کیوتی رنج می‌برد و برای بهبود وضعیت سلامت خود، بدون تجویز پزشک از داروی استریکنین استفاده می‌کرد، ادویهٔ که وضعیت وی را تشدید کرد. براساس گزارش واشینگتن پُست «ترکیبی از استرس، خستگی فیزیکی و «داروی» زهری برای قلب ضعیف این دانشمند جوان، قابل تحمل نمود». با اجازه خانواده مدرن وی، کالبد وی به کلکسیون بدن انسان مؤسسه اسمیتسونین اهدا گردید.