مهرانی

ساروخان مهرانی فرزند حمزه‌خان و نواده بایندرخان است. مهرانی‌ها از سده‌های میانه، حکومت موروثی آستارا را در اختیار داشتند. پس از شورش ناموفق امیر قبادخان حاکم آستارا علیه شاه طهماسب یکم در سال ۹۴۶ قمری حکومت آستارا به بایندرخان اعطاء شد. بایندرخان سال‌های طولانی بر آستارا حکومت نمود. وی همواره به دولت صفوی وفادار بود و نقش مهمی در فرونشاندن شورش خان احمد خان در سال ۹۷۵ قمری داشت. سرانجام فرزندش حمزه‌خان، وی را از حکومت برکنار کرده و خود اختیار امور را به دست گرفت.

امیر ساروخان مهرانی معروف به ساروخان تالش حاکم موروثی ولایت آستارا، دیپلمات و از فرماندهان نظامی دوران سلطنت شاه عباس بزرگ، شاه صفی و شاه عباس دوم است. او یکی از ۹۲ تن امرای بزرگ شاه عباس بزرگ است. در آغاز سلطنت شاه صفی در طغیان غریب‌شاه در رشت و لاهیجان، مأمور سرکوبی شورشیان گردید. در حمله سلطان مراد چهارم به بغداد، جزو سرکردگان شاه صفی بود و در پایان جنگ به نمایندگی ایران، به روم رفت و معاهده صلح را با مصطفی پاشا وزیر اعظم و نماینده دولت عثمانی امضا و مبادله کرد.

در سال ۴۵۸ میلادی شاهدخت مامیکونیانی، شوشانیک به دست شوهر مهرانی خود، وارسکن که به دین مزدیسنا گرویده بود، کشته شد. دلیل کشتن او این بود که او از گرویدن به دین مزدیسنا خودداری کرده بود و می‌خواست همچنان مسیحی بماند. وارسکن سپس خودش هم به دست واختانگ یکم، شاه ایبری، به دار آویخته شد. پیروز یکم، شاهنشاه ساسانی پس از آگاهی یافتن از این کار، ارتشی به رهبری شاپور مهران برای کیفر دادن واختانگ برای این کارش فرستاد. با این حال، ارمنی‌ها به یاری واختانگ آمدند و شورشی در ارمنستان ایران به پا شد که واهان مامیکونیان رهبر آن بود.

درویش عبدالمجید مهرانی خوشنویس، شاعر و عارف شهیر ایرانی است. او متخلص به «مجید» بود و بزرگترین خوشنویس خط شکسته نستعلیق در تاریخ خوشنویسی ایران به‌شمار می‌رود. وی در خط شکسته مانند میر عماد در نستعلیق استاد بوده‌است.

این روستا یکی از قدیمی ترین روستاهای بخش رودخانه می باشد. قبرستان قدیمی سرزه سفلی مدفن بسیاری از بزرگان وخاندان اقوام این بخش می باشد. قنات (کهن) سرزه نیز دارای قدمتی بسیار است. از مهم ترین خاندان این بخش می توان از فامیل مهرانی نام برد.این روستا در ۳ کیلومتری مرکز رودخانه (زیارت علی)واقع شده است.

درویش عبدالمجید مهرانی طالقانی (۱۱۵۰ه‍.ق طالقان - ۱۱۸۵ه‍.ق اصفهان) خوشنویس، شاعر و عارف شهیر ایرانی است. عبدالمجید در جوانی به قزوین رفت و پس از یادگیری اصول اولیه خوشنویسی به اصفهان مهاجرت نمود.

برازبد از شاهان مهرانی گردمن از ۴۳۰ تا ۴۴۰ بود. او پسر و جانشین خورز بود. در دوران آغازین پادشاهی او، رابطهٔ خوبی با فرمانروای ایبری، آرچیل داشت. برازبد دختری به نام سگ‌دخت داشت که با پسر آریل، مهرداد پنجم ازدواج، کیش زرتشتی را رها کرد و به مسیحیت گروید و برای او پسری به نام واختانگ یکم آورد، که در آینده جانشین مهرداد به عنوان فرمانروای ایبری شد. برازبد در سال ۴۴۰ درگذشت و پسرش وراز-باکور جای او را گرفت.

از جمله مشاهیر نام‌آور روستای مهران می‌توان به درویش عبدالمجید مهرانی خطاط بزرگ طالقان اشاره کرد.