نیلاب. ( اِ مرکب ) نیل آب. آب نیل. آبی که در آن نیل رنگرزی حل کرده باشند : اندر سکاهن شب و نیلاب آسمان نو جامه دورنگ به هر مه برآورید.خاقانی. نیلاب. ( اِخ ) رود سند. ( ناظم الاطباء ) ( فرهنگ فارسی معین ). رجوع به سند شود. نیلاب. ( اِخ ) نام شهر جندی شاپور است و آن نیلاط بوده درقدیم. ( از معجم البلدان ). رجوع به جندی شاپور شود.، ( نیل آب ) نیل آب. ( اِ مرکب ) آب نیل. رجوع به نیلاب شود : چو گلنارگون کسوت آفتاب کبودی گرفت از خم نیل آب.نظامی.
معنی کلمه نیلاب در فرهنگ عمید
آب نیل، آب نیلگون.
معنی کلمه نیلاب در فرهنگ فارسی
(اسم ) ۱- آب رود نیل ۲- (اسم ) رود سند . نام شهر جندی شاپور است و آن نیلاط بوده در قدیم ٠
معنی کلمه نیلاب در فرهنگ اسم ها
اسم: نیلاب (دختر) (فارسی) (تلفظ: nilab) (فارسی: نیلاب) (انگلیسی: nilab) معنی: آبی ملایم و آرامش بخش، مجازا آبی ملایم و آرامش بخش، نام قدیم شهر جندی شاپور، همچنین مایعی آبی رنگ که در رنگرزی کاربرد دارد
جملاتی از کاربرد کلمه نیلاب
نام مردی کی نشیند بر تو تا از روی طمع چون زنان در زیر این نیلاب کرده چادری
چون شاپور پسر اردشیر بابکان به شهریاری رسید، لشکر به روم کشید پس چون به عراق بازگشت به خاک اهواز (منظور ولایت اهواز است) رفت و به جستجوی جای مناسبی برای احداث شهری پرداخت تا اسیرانی را که از خاک روم با خود آورده بود، در آن جای سکنی دهد، پس شهر جندی‌شاپور را بنیاد کرد و این شهر را به زبان خوزی نیلاط می‌گفتند، لیکن مردمش آن را نیلاب می‌خوانند.
«چون شاپور پسر اردشیر بابکان به شهریاری رسید، لشکر به روم کشید پس چون به عراق بازگشت به خاک اهواز (منظور ولایت اهواز است) رفت و به جستجوی جای مناسبی برای احداث شهری پرداخت تا اسیرانی را که از خاک روم با خود آورده بود، در آن جای سکنی دهد، پس شهر جندی‌شاپور را بنیاد کرد و این شهر را به زبان خوزی نیلاط می‌گفتند، لیکن مردمش آن را نیلاب می‌خوانند.»
محمد علی امام شوشتری در اواخر حیاتش در سال ۱۳۵۰ گفته نام شهری که وی معتقد است در محل شاه‌آباد قرار داشته «شاپور گَرد» (شهر شاپور) و نام منطقه بزرگتر اطراف آن «ویه‌اندیوشاپور» است. وی در ادامه تحقیقاتش نوشته جندی‌شاپور یا گندی‌شاپور نامی تحریف شده‌است و شاپورگرد همان نیلاد و نیلاط اشکانی و نیلاب ساسانی است.