نان خشک

یک لقمهٔ نان خشک نزد عقلا بی درد سر از ملک سلیمان بهتر

ای خورده نان خشک امل روزه گیر و بنشین من عید می کنم پس ازین زآنکه ماه دیدم

به فکر اطعمه و البسه من و بسحاق (به نان خشک قناعت کنیم و جامهٔ دلق)

در وثاقم نان خشک و تره‌ای در میان بودی چو یاری آمدی

بس که شد محتاج از جود تو، همچون اهل فقر از صدف دریا نهاده نان خشک خود در آب

برش‌های نان در مایهٔ تخم‌مرغ هم‌زده شده و گاهی شیر و خامه، خیسانده می‌شوند. سپس هر دو سمت این نان‌های پوشیده شده از تخم‌مرغ آنقدر سرخ می‌کنند تا به رنگ قهوه‌ای درآمده و داخلشان بپزد. سرآشپزها نان بیات را برای این کار پیشنهاد می‌دهند چرا که نان خشک می‌تواند مایهٔ بیشتری را در خود جذب کند.

هردو یکی شود چو زحلقت فرو گذشت حلوا و نان خشک در آن تافته تنور

به روی تازه، نان خشک را بر خود گوارا کن که مهمان از فضولی بار صاحبخانه می گردد

به نان خشک کاوردی به پیشم چرا باشی به جود خویش غره

درخت بنه در خراسان جنوبی در کوه های باقران بیرجند و همچنین در منطقه ای از شهرستان نهبندان بوفور یافت می شود مصارف خوراکی آن به چند شکل است تازه(کال یا نارس)فوق العاده خوشمزه و طعم لطیف و ترش‌مزه است و از آنترشی نیز درست می کنند و بنه رسیده را سائیده و به آن آب اضافه کرده و از صافی رد می کنند و به دو گونه سرد و گرم به عنوان غذا میل می شود که سرد آن به‌همراه خیار سبز و سیر و یخ و نان خشک تناول می شود و فوق‌العاده خوش خوراک است و غذای گرم پس آماده کردن مقداری حرارت می دهند ولی نباید به جوش بیاید و با نان میل می کنند. شیره درخت بنه نیز مصارف درمانی دارد تهیه روغن سقز و همچنین در طب سنتی محلی با دود کردن در درمان سینوزیت مؤثر بوده و برای از بین بردن عفونت لثه ها در قدیم کاربرد داشته است.

آن مقدم زهاد، آن معظم عباد، آن عالم عامل، آن عارف کامل، آن توانگر قانع، محمد واسع، رحمة الله علیه رحمة واسعة؛ در وقت خود در شیوة خود بی نظیر بود و بسیار کس از تابعین را خدمت کرده بود و مشایخ مقدم را یافته بود و در طریقت و شریعت حظی وافر داشت. در ریاضت چنان بود که نان خشک در آب می‌زد و می‌خورد و می‌گفت: هرکه بدین قناعت کند از همه خلق بی نیاز گردد؛ و در مناجات گفتی: الهی مرا برهنه و گرسنه می‌داری، همچنانکه دوستان خود را. آخر من این مقام به چه یافتم که حال من چون حال دوستان تو بود.

نان لواش قزوینی ماده اصلی این خوراکی می‌باشد را خرد کرده و سپس اگر که نان خشک است، کمی به آن آب می‌پاشیم. سبزی مورد استفاده در این خوراکی همان سبزی خوردن می‌باشد که بعد از خورد کردن آن را به همراه پیاز داغ و گردو و پنیر سنتی به نان اضافه می‌کنیم و تمام مواد را با هم مخلوط می‌کنیم. برای خوردن نیز می‌توان از دو راه استفاده کرد:

ابوبکر عیاش گوید به حجره داود رفتم. او را دیدم، پاره ای نان خشک در دست داشت و می‌گریست. گفتم: یا داود چه بوده است تورا؟ گفت: می‌خواهم که این پاره نان بخورم و نم یدانم که حلال است یا حرام؟

شوربای به نام (دوغره مه) نیز از پخت خانم‌های ترکمنی می‌باشد. دوغره مهٔ اصلی از نان فیتیر آماده می‌گردد؛ ولی می‌توان از نان خشک که چوریک نامیده می‌شود، آماده گردد.

در هنگام صبحانه نیز به دانشجویان مقدار بسیار اندکی نان خشک به همراه پنیر داده شد و از آنان خواسته شد که این مقدار نان را با دیگران قسمت کنند و هم چنین به آن‌ها گفته شد که اگر ذره‌ای نان بر روی زمین بریزد، کتک خواهند خورد. این مسئله نیز به‌دلیل خشک بودن نان رخ داد و برخی بازداشت شدگان شدیداً ضرب و شتم شدند.