ملوک الطوایفی

با مرگ میر حسن خان، حکومت تنها بخشی از تالش جنوبی که با نام الوف آستارا شناخته می‌شد به میر کاظم خان (پسر او و داماد نایب‌السلطنه عباس میرزا) رسید. دودمان خانات تالش از نسل میر حسن خان، حدود ۱۰۰ سال، حکومت الوف آستارا را در اختیار داشتند تا این که انجام برخی اصلاحات ارضی در زمان رضاشاه، موجب از بین رفتن شیوه حکومتی ملوک الطوایفی شده و در پی آن، فرمانداری‌ها، در شهرستان‌ها تأسیس شد.

و باز اگرچه خان ملک دیگر مانند اجداد خود قدرت کاملی برای مقابله با حوادث نداشت زیر دوران زندگی خان ملک مصادف با حکومت رضاشاه و پایان یافتن حکومت ملوک الطوایفی و محلی در ایران بود ولی همیشه سعی داشت نام ایران، سیستان و خاطره کیانیان را سر افراز نگهدارد. در هرحال اورا مردی دلیر شجاع و مهربان معرفی می‌کنند، زمانیکه خان ملک در زندان رضاشاه بود سفیر وقت افغانستان از او خواسته بود برای آزادی از زندان تابعیت دولت افغانستان را قبول کند ولی او زیر بارنرفته بود.

حکومت پدرمیراثی فاقد دستگاه اداری به معنای جدید است و به رغم ظاهر آن، نوعی حکومت خان‌خانی و ملوک الطوایفی است و در آن چیزی به نام دولت وجود پیدا نکرده‌است.

برخی از این حکومت‌های ملوک الطوایفی در فرجام روزگار ایلخانان برافتادند، اما جدایی قلمرو آن‌ها همچنان باقی ماند و حکومت ملوک الطوایفی بعد از عهد تیمور هم به صورت‌های دیگر ادامه حیات یافت.

سال ۴۸۶ پس از میلاد، کلوویس یکم رهبر فرانک‌ها با شکست فرماندار رومی گل، اداره اوضاع آن سرزمین را در دست گرفت. بین سده‌های پنجم تا نهم میلادی، سلسله‌های سلطنتی مروونژیان و کارولنژیان بر سرزمین گل حکومت کردند. در سده نهم میلادی با تضعیف حکومت مرکزی، وضعیت ملوک الطوایفی بر فرانسه حاکم شد. قدرت‌گیری مجدد پادشاهان در سده دهم صورت گرفت و رونق اقتصادی و پیشرفت علمی و فرهنگی از سده سیزدهم به بعد ایجاد شد.

گرجستان، در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود در بسیاری از دوره‌ها با عدم انطباق جغرافیای سیاسی و جغرافیای طبیعی مواجه بوده‌است. این عدم انطباق ناشی از به وجود آمدن دوران‌های فترت در گرجستان، به دلیل ضعف دولت مرکزی و ملوک الطوایفی شدن آن و تشکیل دول مقتدر در جوار گرجستان می‌باشد که به بهای سنگینی برای این سرزمین خاتمه یافت.

قلعه ای دیگر نیز با قدمتی حدود دویست ساله واقع در مرکز خلیلی که مربوط به دوران کدخدایی و ملوک الطوایفی موسوم به قلعه قائد بهزاد که بر اثر بارندگی و زلزله های اخیر نیمه ویران شده است.

پس از سال‌ها فرمانروایی تیموریان و تشکیل حکومت‌های کوچک و بزرگ که عمده آن‌ها فرهنگ ایرانی را بازمی‌نمایاند، صفویان فرمانروایی گسترده‌ای را شکل داد که می‌توان از آن به عنوان یکی از دودمان‌های شاهنشاهی ایران نام برد و پس از دوره‌های گوناگون حکومت‌های ملوک الطوایفی و پس از سال‌ها توانستند دوباره ایران متحد را بنا نهند.

با افزایش درگیری‌های داخلی و متلاشی شدن حکومت مرکزی فشار دول مسیحی بر مسلمانان افزایش یافت و خلافت قرطبه نیز به چند بخش تقسیم شد و به صورت ملوک الطوایفی درآمد. بطوریکه که حکمران سویل یعنی المعتمد و فقهای مالکی حکومتش، از حکومت مرابطون در آفریقای شمالی تقاضای کمک کردند و مرابطون بعد از انجام مأموریتشان حکومت اندلس را در اختیار گرفتند.

پس از ایلخانان و ایجاد حکومت ملوک الطوایفی در ایران، امپراتوری تیموری (۱۵۰۷–۱۳۷۰ میلادی) شکل گرفت. تیمور گورکانی (فاتح تُرکی-مغولی) نخستین امیر گورکانی (تیموری) و پایه‌گذار این دودمان شاهی است، که در بیش‌تر سرزمین‌های آسیای مرکزی و غربی فرمان راند. امپراتوری تیموری یا امپراتوری گورکانی دودمانی مغول تبار با فرهنگی ترکی-ایرانی بود. تیمور در زبان جغتایی به معنای «آهن» است و از او با القاب «امیر تیمور»، «تیمور لنگ»، «تیمور گورکانی» و «صاحبقران» یاد شده است. عمدتاً از وی به خاطر فتوحات بی رحمانه از هند و روسیه تا دریای مدیترانه و برای دستاوردهای فرهنگی امپراتوری گورکانی یاد می‌شود.