نیمه مستقل

خانات قره‌باغ یک خانات ترک نیمه مستقل در محدوده کنونی کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان بود که در سال ۱۷۴۸ میلادی در تابعیت دولت صفویه ایران در قره باغ و پیرامون آن بنیان گذاشته شد.این خانات تا سال ۱۸۰۶ میلادی که روسیه کنترل این منطقه را از دولت ایران گرفت وجود داشت.الحاق قره باغ به روسیه رسمیت نداشت تا سال ۱۸۱۳ که در پی جنگ‌های ایران و روسیه و در نتیجه آن عهدنامه گلستان فتحعلی شاه قاجار رسماً این منطقه را به آلکساندر یکم واگذار کرد. خانات تا سال ۱۸۲۲ که تحمل روسیه در برابر حاکمین مسلمان تمام شد، ملغی و یک حکومت نظامی در این استان تشکیل شد.

با این وجود، بلافاصله پس از استعفای توکوگاوا یوشینوبو در سال ۱۸۶۷، بدون حکومت متمرکز دولتی، کشور مجموعه ای بود از حوزه‌های فئودالی نیمه مستقل تحت کنترل دایمیو‌ها، که توسط قدرت نظامی اتحاد ساتچو، و با اعتبار دربار امپراتوری در کیوتو کنار هم نگهداشته شده بودند.

این اختلاف باعث شد که بریتانیا برای اولین بار آل ثانی را به عنوان یک واحد سیاسی نیمه مستقل در قطر به رسمیت بشناسد. لوئیس پلی از قطر بازدید کرد، با شیوخ ملاقات کرد و معاهده ۱۸۶۸ را با محمد آل ثانی امضا کرد. این معاهده به جنگ دریایی پایان داد. به عنوان بخشی از شروط این معاهده، بحرین مجبور شد از ادعای حاکمیت خود در خاک قطر چشم پوشی کند و همچنین چندین مجازات بریتانیا را بپذیرد که بیشتر آنها مالی بودند.

به شورای تپه‌ای گورخا دارجلینگ اختیار داده شد تا به صورت نیمه مستقل و نیمه خودمختار بر منطقه حکومت کند. بعدها نام این شورا تغییر یافت شورای تپه‌ای گورخا دارجلینگ ا خود مختار تبدیل شد. اگرچه دارجلینگ در حال حاضر آرام و به دور از تنش است، اما کماکان مشکل تشکیل دولت مستقل پابر جاست.

علی‌رغم تغییر حکومت، همچون دوران اشکانی، خاندان کارن همچنان در ابتدای تشکیل ساسانیان در سیستم اداری ذی نفوذ بوده و قلمروهای گسترده‌ای را به صورت نیمه مستقل اداره می‌کردند. این جایگاه آنان در منابع اولیه قرن سوم میلادی مانند کتیبه نقش رجب بروز یافته است.

در میان زبان‌های ایرانی، این زبان بیشترین آثار نوشتاری را در طی سده‌های دهم تا پانزدهم میلادی، به خود اختصاص داد؛ که با حکومت مستقل و نیمه مستقل اسپهبدان در تبرستان این وضعیت به‌دست آمده است. کارهای بزرگ و ارزشمندی به این زبان نوشته شد که غیر از برخی خرده‌نوشتارهای میان مطالب مرتبط به مازندران در فارسی؛ همگی از بین رفتند. مازندرانی متعلق به گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی بوده و از لحاظ زبان‌شناختی با فارسی به صورت دوجانبه غیر مفهوم است.

هنگامی که یزدگرد سوم آخرین شهریار ساسانی در حال فرار از چنگ سپاهیان عرب به دست آسیابانی کشته شد، در کناره‌های دریای کاسپین ، گیلان، طبرستان، رویان و گرگان خاندان هایی در آنجا در حال فرمانروائی بودند. بعضی از آن‌ها برای زیاد کردن نفوذ خود در منطقه ریشه خود را به شاهزادگان ساسانی و بزرگان ساسانی ربط می دادند و متحد دربار ساسانی به‌شمار می‌رفتند و برخی نیز مستقل یا نیمه مستقل بودند. بعد از یزدگرد اغلب خاندانهای مزبور طی سالهای طولانی سپاهیانی را که خلفای بغداد برای گشودن این نواحی گسیل می‌داشتند در هم شکسته و به دشمنان آن‌ها یعنی سادات علوی پناه می‌دادند…

سیف الدوله خلف بن ملاعب الاشهبی الکلابی (عربی: سيف الدولة خلف بن ملاعب الأشهبي الكلابي؛ درگذشته ۳ فوریه ۱۱۰۶) امیر نیمه مستقل حمص و افامیه بین سال‌های ۱۰۸۲ و ۱۰۹۰ میلادی بود. او بار دیگر در سال ۱۰۹۵/۹۶ توسط خلافت فاطمی به عنوان امیر افامیه منصوب شد و تا زمان ترورش توسط حشاشیون، امیر آن شهر بود.

یافته‌های باستانشناسی در گیلان نشان دهنده وجود تمدن‌هایی سه هزار ساله چون مارلیک و املش است که آثار باستانی خبر از خبرگی سازندگان و ثروتمندی مردمان این سرزمین می‌دهد. تا قرن هفتم پس از میلاد گیلان در دورانی که امپراطوری‌های پی در پی هخامنشی، سلوکی، پارتی و ساسانی که بر ایران حکم می‌راندند، گیلان بیشتر اوقات مستقل یا نیمه مستقل بود.

با تقسیمات سیاسی کشور در سال ۱۳۱۶ خورشیدی که برای اولین بار بود در دوران پهلوی صورت می‌گرفت گروس از یک ولایت نیمه مستقل تنها به یک شهرستان کوچک به نام بیجار گروس که شامل هفت دهستان و ۲۶۷ روستای آباد بوده‌است، تبدیل شد.