نیریزی

معنی کلمه نیریزی در لغت نامه دهخدا

نیریزی. [ ن َ ] ( اِخ ) احمد نیریزی ( میرزا، یا میر... ) از مردم نیریز فارس و از خوشنویسان معروف قرن دوازدهم است. چند فقره کتب ادعیه و کتیبه های دو طرف ایوان چهل ستون اصفهان به خط اوست. یکی از قرآن های دستنویس وی در تهران چاپ و منتشر شده است. مؤلف ریحانةالادب وفات او را بعد ازسال 1151 هَ.ق. حدس زده است. ( از ریحانة الادب ج 6 ص 276 ) ( الذریعة ج 2 ص 389 ). و رجوع به پیدایش خط و خطاطان ص 134 و فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپه سالار شود.
نیریزی. [ ن َ ] ( اِخ ) فضل بن حاتم نیریزی ، مکنی به ابوالعباس. از منجمان قرن چهارم و از مقربان المعتضد باﷲ عباسی است. کتاب احداث الجو را برای خلیفه تألیف کرده است. نیز او راست : رسالة فی سمت القبلة، شرح کتاب اقلیدس ، معرفةالادب یعرف بها ابعادالاشیاء الشاخصة فی الهوا، زیج کبیر. وی در حدود 310 هَ. ق. درگذشته است. ( از الاعلام زرکلی ج 5 ص 352 ). و نیز رجوع به اخبارالحکماء ص 168 و الفهرست ابن ندیم ص 389 شود.

معنی کلمه نیریزی در فرهنگ فارسی

احمد نیریزی یا میرزا احمد یا میر احمد خطاط مشهور قرن دوازدهم هجری در شیراز پرورش یافته و تعداد زیادی از آثارش باقی مانده و بسیاری از قر آن ها و ادعیه منسوب بدو است . نسخه ای از قر آن بخط او در کتابخانه ملی است که تاریخ تحریر آن سال ۱۱۱۷ ه.ق . و نسخه دیگر قر آن در سال ۱۱۴۱ ه.ق . باتمام رسیده و از حیث شیوه و خط می توان آنرا همردیف آثار یاقوت دانست و ظاهرا نیریزی سبک یاقوت را تقلید میکرده و این قر آن را بشیوه او نوشته است .
فضل بن حاتم نیریزی مکنی به ابوالعباس از منجمان قرن چهارم و از مقربان المعتضد بالله عباسی است . کتاب احداث الجو را برای خلیفه تالیف کرده است . نیز او راست : رساله فی سمت القبله شرح کتاب اقلیدس معرفه الادب یعرف بها ابعاد الاشیائ الشاخصه فی الهوا زیج کبیر . وی در حدود ۳۱٠ هجری قمری در گذشته است .

جملاتی از کاربرد کلمه نیریزی

نبیل زرندی قبل از اینکه جزو حواریون بهاءالله باشد خودش یکبار ادعای من یظهره اللهی نموده بود. ابو القاسم افنان در کتاب عهد اعلی آورده: «بعد از شهادت حضرت باب ۲۵ نفر ادعا کردند که مظاهر حقند یعنی هر یک من یظهره الله موعود می‌باشند…» سپس نام آن‌ها را به شرح زیر می‌آورد: ۱- شیخ اسماعیل ۲- سید بصیر هندی ۳- میرزا اسدالله خویی ۴- ملا شیخ علی ملقب به عظیم ۵- سید علّا ۶- میرزا عبدالله متخلص به غوغا ۷- میرزا حسین قطب نیریزی ۸- میرزا موسی قمی ۹- حاجی ملا هاشم کاشی ۱۰- حسین میلانی ۱۱- ملا محمد نبیل زرندی و غیره
نخستین توصیف اسطرلاب کروی توسط دانشمند ایرانی، ابوالعباس نیریزی انجام شده است. اخترشناسان ایرانی و عرب، حلقه‌دارهای یونانی را در سدهٔ ۸ میلادی بهبود بخشیدند و ستاره‌شناس ایرانی، ابواسحاق فَزاری، کتابی ویژهٔ این افزار به نام «ذات‌الحلق» نوشت.
همچنین برخی از آثار برگزیده احمد نیریزی عبارتند از:
ز ناگه به هرسو غریوی برآمد ز نیریزی و لاری و بهبهانی