نقش و نگار. [ ن َ ش ُ ن ِ ] ( ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) خط و خال. تذهیب و ترصیع. آب و رنگ. شکل ها و صورتهای رنگین و گوناگون : بر اسبی قیمتی برنشسته و ساختی گران افکنده زراندود و غاشیه ای پرنقش ونگار. ( تاریخ بیهقی ص 365 ). صحبت دنیا به سوی عاقل و هشیار صحبت دیوار پر ز نقش و نگار است.ناصرخسرو.یکی به تیم سپنجی همی نیابد راه تو را رواق ز نقش و نگار چون ارم است.ناصرخسرو.خاتون خوب صورت پاکیزه روی را نقش و نگار وخاتم فیروزه گو مباش.سعدی.طاووس را به نقش و نگاری که هست خلق تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش.سعدی.هم گلستان خیالم ز تو پرنقش ونگار هم مشام دلم از زلف سمن سای تو خوش.حافظ.
معنی کلمه نقش و نگار در فرهنگ فارسی
خط و خال . تذهیب و ترصیع . آب و رنگ . شکل ها و صورتهای رنگین و گوناگون .
جملاتی از کاربرد کلمه نقش و نگار
این رویداد برای مردم عادی در آن زمان بسیار پرشور بود و عموم مردم علاقهٔ شدیدی به رونین‌های آکو که تجسم وفاداری بودند، از خود نشان دادند. بلافاصله پس از حادثه آکو، آثار بسیاری با نقش و نگار دربارهٔ آن خلق شد.
وانکردن دیده بر نقش و نگار این جهان پیش بینا در بروی فتنه ها نگشادن است
ساختمان خانه مقدس استهبان شامل دو بخش شمالی و غربی می‌باشد. بخش شمالی شامل دو اتاق می‌باشد که بر روی زیر زمین بزرگی ساخته شده‌است. یک اتاق کوچک در سمت راست و یک سه دری بزرگتر در سمت چپ ساخته شده. اتاق کوچکتر به ابعاد ۳۳۰*۳۷۰ سانتی‌متر دارای ۲ ورودی است. ضلع سمت راست شامل سه طاقچه و ضلع روبروی آن نیز دارای ۲ طاقچه و در بین آن‌ها در ورودی به اتاق سه دری بزرگتر است. سقف اصلی با تیرهای چوبی ساخته و به وسیلهٔ تخته چوب‌های صاف و بدون نقش و نگار پوشانده شده‌است.
در چینستان نقش و نگار از تو برند ایران همه فال روزگار از تو برند
ای که گل سرخ پیش روی تو خار است صفحه گیتی تمام نقش و نگار است
در لغت‌نامه دهخدا خاتم‌ساز چنین معنی شده‌است: «آنکه پاره‌های استخوان را در چوب با نقش و نگار بنشاند. خاتم‌سازی عمل خاتم‌ساز را گویند.»
یافته‌ام این همه نقش و نگار تا شده‌ام لایق دست نگار
بر رخ سیمبران حسن کند نقش و نگار بسر انگشت تر ساقی و آب زرمی
سنگ نگاره‌های دره نگاران ناهوک :دره نگاران» مجموعه ای کم‌نظیر از نقش و نگار کنده شده بر روی سینه سنگ‌ها و صخره‌ها است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند. در این محل انبوهی از نقوش اصیل و قابل مطالعه وجود دارد که با توجه به تعداد زیاد نقش و نگار آن را از جمله باستان شناسان اعلام کرده‌اند که توجهی به مجموعه نقوش دره نگاران مشخص می‌کند که مهاجران و مهاجمان در هزاره قبل از میلاد مسیح به این سرزمین وارد شده‌اند.
ساختمان فعلی دو طبقه‌است و در چهار سمت آن دریچه‌هایی وجود دارد. طبقهٔ اول به نام سردابه که دارای پوششی قوس‌دار است و بدین وسیله از طبقهٔ دوم مجزا می‌شود. در کوچک طبقهٔ اول ۱/۷۰ متر ارتفاع دارد. طبقهٔ دوم که اتاق مقبره خوانده می‌شود دارای دری به ارتفاع ۲/۵۰ متر است. به عبارت دیگر، بنای استوانه‌ای شکل مدور دارای دخمه‌ایست که قسمت فوقانی آن را به وسیلهٔ آجر تبدیل به بنایی شامل اتاق مقبره کرده‌اند و مدخل آن در یک قالب معماری پر نقش و نگار محاط شده و در بدنهٔ استوانه‌ای برج تعبیه شده‌است؛ درگاه ورودی آن در میان طاق‌های سطحی واقع شده و از لحاظ معماری زینت خاصی به آن بخشیده‌است. مصالح قسمت تحتانی از سنگ و قسمت فوقانی آن از آجر است.
حل کردن قسسمت‌هایی از جورچین یا پازل که فضای زیادی از تصویر آن، به صورت یک رنگ و بدون طرح یا نقش و نگار است، در مقایسه با قسمت‌های دارای نقش و نگار، از سختی بسیار بیشتری برخوردار است و در واقع باید آن قسمت‌ها را از طریق چفت شدن قطعات با هم حل کرد که در مقایسه با قسمت‌هایی که نقش و نگار دارند و با مقایسه و ارزیابی قطعات با تصویر اصلی، به صورت چشمی حل شوند، حل کردن قسمت‌های تک‌رنگ و بدون طرح، زمان بسیار بیشتری می‌گیرد.
با اشارات آشکار به ژان دارک، انقلاب فرانسه، طاعون خیارکی و دیگر دوره‌های مهم تاریخی، بلادونای غم و اندوه به عنوان گزارشی از تراژدی‌های تاریخی گذشته و به‌طور خاص، رفتار با زنان در این دوران ظاهر می‌شود. نقاشی‌های آبرنگی پر نقش و نگار همراه با دغدغهٔ موضوع آزادی و توانمندسازی زنان، بلادونای غم و اندوه را به عنوان یک محصول معتبر و انقلابی از زمان خود معرفی می‌کند. در پلان آخر فیلم شاهد نمایش تابلوی آزادی هدایتگر مردم اثر اوژن دولاکروا هستیم که این تابلو نماد حضور گسترده زنان در جامعه و پیشگام بودن آن‌ها در انقلاب را تداعی می‌کند.
از آب روان آن همه ماننده دجله از نقش و نگار این همه چون حله بغداد
زخم از مرهم گواراتر بود بر عارفان رخنه در زندان به از نقش و نگار دیگرست
بس نقش و نگار درشکستی تا نقش و نگار را بدیدی
در این دژ، همچنین هزاران شکل و نقش و نگار بی‌قرارانه از این سو به آن سو می‌روند.
از نقش و نگار در و دیوار شکسته آثار پدید است صنا دید عجم را
ترکیب جومون در ژاپنی به معنی الگوهای ریسمانی است. این نامی است که شرق‌شناس آمریکایی، ادوارد اس. مورس از روی نقش و نگار ظرف‌های سفالی به این دوره داد. این علامت‌ها و نقش‌ها بر اثر سایش تکه چوب‌هایی پیچیده در ریسمان به وجود آمده بود.
همیشه واله نقش و نگار خویشتن است مدام شیفتهٔ زلف تا بدار خود است
ویژگی بارز دیگر این ساختمان تزئینات پرکار آهکبری با نقش و نگار متنوع و کاشیکاری هفت رنگ با موضوع‌های متنوع است. تمام سطح داخلی فضاهای حمام سرد (سربینه) و حمام گرم، خلوتی‌ها و حتی خزینه با نقوش مختلف آهکبری شده است. آهکبری‌های این حمام بسیار پرکار است و در آن از نقوش گل و گیاه، هندسی، نقش‌های حیوانی و انسانی و ترکیب انسانی و پرندگان استفاده شده است.