نظامت

در سال ۱۳۳۱ قمری/۱۲۹۱ خورشیدی با حمایت معنوی و مادی دولت روسیه دبستانی به نام دبستان پسرانه بارفروش در زرگرمحله تأسیس شد. در این مدرسه زبان روسی به عنوان یکی از دروس اصلی تدریس می‌شد. مدیریت آن با آقا حسن بادکوبه‌ای و نظامت آن با آقاسیدهاشم معلم بود. با آغاز جنگ اول جهانی و درگیری روسیه این دبستان نیز در سال ۱۳۳۵ قمری/۱۲۹۵ خورشیدی تعطیل شد. آیت‌الله شیخ‌محمدبن‌کرمعلی زرگرمحله‌ای بارفروشی از علمای شیعه این شهر است.

امروز تویی ‌کز غو شیپور نظامت خوارزم خدا را نشود خواب میسر

ادیب کامل آقای مظهر کرمانشاهی از اعضای انجمن و نظامت داشته‌اند، اخیراً به سبب شعبه تجارتی که در کردستان دارند به کردستان رفته در تصفیه امور خود مشغول هستند.

عامری پس از تحصیل در رشته حقوق در سال ۱۲۹۴ خورشیدی هنگام جهانی اول به ایران بازگشت و مترجم و دستیار مسیو آدولف پِرنی مستشار عدلیه شد. هنگامی که نصرت‌الدوله فیروز وزیر عدلیه برای تربیت قضات مدرسه حقوق را تأسیس کرد، او دستیار مسیو پرنی در مطالعه برنامه آموزشی دانشکده حقوق دانشگاه پاریس برای انتخاب دروسی بود که بایستی با توجه به نیازهای زمانی و اقلیمی ایران به محصلان تدریس شود. با گشایش مدرسه حقوق در آبان ۱۲۹۸ خورشیدی، معاونت و نظامت مدرسه را بر عهده گرفت و در کلاس‌های مسیو پرنی مترجم او بود. بعداً خودش مستقلاً به تدریس دروسی همچون حقوق بین‌الملل خصوصی، حقوق تجارت و حقوق جزا پرداخت.

سرور از کودکی شعر می‌گفت و شعر بزرگان را حفظ می‌کرد و از نوجوانی شعرهای او در نشریه‌های گیلان چاپ می‌شد. سرور مدرسه را زود به پایان رساند و با وجود سن کم آموزگار نخستین دبستان دخترانه دولتی لاهیجان شد و به زودی نظامت مدرسه را برعهده گرفت. او پدرش را در ۱۳ سالگی و مادرش را در ۱۵ سالگی از دست داد.

دارالفنون، یک‌شنبه ششم دی ۱۲۳۰، برابر پنجم ربیع‌الاول ۱۲۶۸، سیزده روز پیش از کشته‌شدن امیرکبیر و با حضور ناصرالدین شاه، میرزا آقاخان نوری صدراعظم جدید و گروهی از دانش‌مندان و استادان ایرانی و اروپایی، با ۳۰ نفر شاگرد گشایش یافت و میرزامحمدعلی‌خان شیرازی، وزیر امور دول خارجه، مأمور تنظیم و اداره آن شد. پس‌از گشایش مدرسه، ریاست آن به عزیزخان آجودان‌باشی سپرده‌شد و رضاقلی‌خان هدایت که از سفارت خوارزم برگشته‌بود، به نظامت دارالفنون گماشته‌شد.

تویی دوحۀ فضل و خواجه نظامت برین دوحۀ سایه گستر شکوفه