نصرت الدوله فیروز

معنی کلمه نصرت الدوله فیروز در دانشنامه آزاد فارسی

نُصرت الدّوله، فیروز (تهران ۱۲۶۸ـ سمنان ۱۳۱۶ش)
(یا: فیروز فیروز) ملقب به نُصرت الدّوله از رجال معروف دورۀ قاجار و پهلوی. فرزند ارشد عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود و در ۱۲۷۸ش برای ادامۀ تحصیل به بیروت رفت و چهار سال بعد به ایران آمد و لقب «نصرت الدوله» و نیابت حکومت کرمان را یافت . پس از دو سال دوباره راهی اروپا شد و در پاریس در رشتۀ حقوق و علوم سیاسی لیسانس گرفت . پس از بازگشت به ایران ، معاون وزارت عدلیه (از ۱۲۹۵ تا ۱۲۹۶ش)، وزیر عدلیه (۱۲۹۷ ش) و وزیر امور خارجه (۱۲۹۸ش) شد. وی وزیر خارجه دولت وثوق الدوله و از عاقدان قرارداد ۱۹۱۹ بود و در همان سال ، برای جلب موافقت احمدشاه با قرارداد، به اروپا رفت ، اما در این امر توفیقی نیافت . در ۱۲۹۹ش به ایران بازگشت و از مرز کرمانشاه به لردکرزن ، وزیر امور خارجه انگلیس ، نوشت که تا رسیدن او به تهران از بروز هر واقعه ای جلوگیری کند. به همین سبب ، به محض رسیدن به تهران ، سیدضیاءالدین طباطبایی او را دستگیر کرد و به اتفاق برادر وی، سالار لشکر، به زندان انداخت. اما پس از سقوط حکومت سیدضیاءالدین ، از زندان آزاد و در ادوار چهار، پنج و شش مجلس شورای ملی از کرمانشاه به نمایندگی انتخاب و از ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۴ش والی فارس شد و در ۱۳۰۴ش به توصیۀ سیدحسن مدرس وزیر عدلیه شد. او و داور و تیمورتاش ، در به قدرت رسیدن رضاخان مؤثر بودند. وی در ۱۳۰۵ش به وزارت مالیه رسید، اما در ۱۳۰۸ش به جرم دست داشتن در شورش عشایر فارس به چهار ماه زندان و محرومیت از امور دولتی محکوم شد. از ۱۳۰۹ تا ۱۳۱۵ش در منزلش تحت نظر بود و در این سال، بار دیگر به زندان سمنان منتقل و در دی ماه سال بعد به طرز فجیعی کشته شد. وی را در گورستان ابن بابویه تهران به خاک سپردند.

معنی کلمه نصرت الدوله فیروز در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] فیروز میرزا نصرت الدوله (اول)، فرمانفرما، فرزند ولیعهد قاجار عباس میرزا نایب السلطنه (۱۲۰۳- ۱۲۴۹ ق) و نوه فتحعلی شاه قاجار بود که زندگانی او با فرمانروایی سه پادشاه هم زمان، فتحعلی شاه، محمد شاه قاجار، ناصرالدین شاه، وی یکی از بزرگان بانفوذ دوره قاجاریه بوده و مناصب فراوانی را برعهده داشت.
فیروز میرزا که به لقب دوران قاجاریه اش، نصرت الدوله شهرت دارد، از شخصیت های سیاسی دوران سلطنت رضاشاه بود که نقش ویژه ای در حد تحکیم مبانی سلطنت او ایفا کرد. وی فرزند ارشد عبدالحسین فرمانفرما و مورد توجه خاص او بود. مادرش عزت الدوله، اولین همسر عبدالحسین و دختر مظفرالدین شاه و ام الخاقان – دختر میرزا تقی خان امیرکبیر – بود. دوران کودکی را در تبریز گذراند و از پنج سالگی تحصیلات مقدماتی شامل زبان فارسی، عربی، قرآن و شرعیات، حساب و هندسه و زبان فرانسه را تا حدی فرا گرفت. در چهارده سالگی که پدرش به خارج از ایران، نجف، تبعید شد، در مدرسه فرانسوی ها در بیروت ثبت نام کرد. سرانجام مظفرالدین شاه پس از پنج سال در زمان صدارت عین الدوله با بازگشت فرمانفرما به ایران مشروط بر ترک دسیسه هایش موافقت کرد؛ اما چون یک سال از تحصیلات فیروز میرزا باقی مانده بود، در بیروت ماند و پس از اخذ دیپلم به ایران بازگشت. مادرش از مظفرالدین شاه خواست فرزندانش فیروز میرزا و عباس میرزا را مورد لطف و توجه خود قرار دهد. از این رو فیروز میرزا، نصرت الدوله و عباس میرزا (سالار لشکر) لقب گرفت و نصرت الدوله حاکم ایالات کرمان و بلوچستان گردید. در این ایام فجایع بسیاری به او نسبت دادند.
ازدواج و تحصیلات
در بیست سالگی با دختر عمه اش، دفترالملوک ازدواج کرد. کرمان آن روزها در تب و تاب مشروطه بود. محمد علی شاه تازه به تخت نشسته، خواهرزاده اش را به تهران احضار کرد. فیروز میرزا که همراه دایی اش در باغ شاه اقامت داشت، شاهد به توپ بستن مجلس و وقایع باغ شاه بود. در این میان پدرش، عبدالحسین، اخبار باغ شاه را با استفاده از وی به انگلیسی ها گزارش می داد، بدون آن که وی چیزی از این موضوع بداند. در بیست و یک سالگی برای آشنایی با علوم جدید راهی دانشکده حقوق سوربن شد و پس از لیسانس، دروسی چند از دکترای حقوق را در رشته حقوق بین الملل گذراند.
ورود به عالم سیاست
در بیست و شش سالگی تحت حمایت پدرش وارد عالم سیاست شد و سمت معاونت وزارت عدلیه را عهده دار شد. در مرداد ۱۲۹۵ محمدولی خان تنکابنی از رئیس الوزرایی بر کنار و در شهریور همان سال وثوق الدوله جایگزین او شد و نصرت الدوله ۲۸ ساله در کابینه وی بار دیگر وزیر عدلیه و سپس وزیر خارجه شد. این واقعه دیگر بار در ۱۲۹۷ نیز تکرار شد. وی در جریان امضای قرارداد ننگین ۱۹۱۹ که ایران را عملا تحت الحمایه انگلیس کرد، اولین نقش مهم سیاسی خود را در کابینه وثوق الدوله ایفا نمود. وی چهل هزار لیره از انگلیسی ها و شصت هزار لیره از درآمد نفت اعتبار گرفت. از جمله اسناد این مطلب اعتراف سر دنیس رایت سفیر پیشین انگلستان در کتابی با عنوان «انگلیسی ها در میان ایرانیان» است. مهدی بامداد نیز دراین باره می نویسد: نصرت الدوله با شصت هزار پوند اعتبار به حواله کرد شرکت نفت جنوب، همراه احمدشاه به اروپا رفت و ضمن سیاحت و خوش گذرانی با پول های باد آورده، همچنان با انگلیسی ها در ارتباط بود و پس از اطلاع از تلاش آنان برای راه اندازی کودتا در ایران با جلب نظر آنان بویژه با قرارهای اطمینان بخش لرد کرزن کوشید، نقش اول زمامداری دولتی قوی را عهده دار شود؛ اما پس از رسیدن به تهران متوجه شد، سید ضیاء بر اوضاع مسلط شده است.
کودتای سید ضیاء
...

جملاتی از کاربرد کلمه نصرت الدوله فیروز

نجم السلطنه خواهر عبدالحسین میرزا فرمانفرما مادر رستم خان بود و به دلیل همین وابستگی فامیلی، پس از بازداشت نصرت الدوله فیروز پسر فرمانفرما در زمان رضا شاه، رستم خان را نیز در سال ۱۳۰۹ دستگیر کردند و مدتی زندانی بود. نجم السلطنه پس از جدایی از پدر رستم خان با میرزا هدایت الله خان وزیر دفتر، پدر محمد مصدق ازدواج کرد و از این رو، محمد مصدق برادرناتنی رستم خان رفعت الدوله است. دکتر اسفندیار اسفندیاری، استاد دانشگاه و از پیشگامان بیماری‌شناسی گیاهی و قارچ‌شناسی در ایران، پسر رستم خان رفعت الدوله بود و در خدمات دولتی نیز تا معاونت فنی وزارت کشاورزی پیش رفت. کوشک رفعت الدوله در شهر رابر کرمان از ساخته‌های رفعت الدوله در سال ۱۳۰۵ هجری قمری است.