نسیم شمال. [ ن َ م ِ ش َ / ش ِ / ش ُ ] ( اِخ ) اشرف الدین حسینی ( سید... )، فرزند سیداحمد قزوینی. از شاعران و روزنامه نویسان صدر مشروطیت است. وی به سال 1288 هَ. ق. در شهر رشت تولد یافت و پس از تحصیلات مقدماتی به سال 1300 برای ادامه تحصیل روانه بین النهرین شد و پس از پنج سال اقامت در آن سامان به رشت بازگشت و در آنجا روزنامه نسیم شمال را منتشر ساخت. پس از برقراری مشروطه به تهران آمد و روزنامه نسیم شمال را در تهران با مقالات و اشعاری انتقادی و درخور فهم عوام منتشر کرد، و قبول عام یافت و خود وی نیز به مناسبت نام روزنامه اش به نسیم شمال معروف گشت. سیداشرف الدین در زمره نخستین شاعرانی است که به عهد مشروطه به زبان مردم و از زبان توده مردم محروم شعر سرود و مقاله نوشت. وی در اواخر عمر به فقر و جنون مبتلا گشت و سرانجام در سال 1313 هَ. ش. در نهایت تنگدستی و پریشانی درگذشت. اشعار او اغلب در نسخه های نسیم شمال چاپ و جداگانه نیز به صورت مجموعه ای منتشر شده است. از اوست : این درشکه بشکسته لایق سواری نیست این سگ گر مفلوک تازی شکاری نیست این خر سیاه لنگ قابل مکاری نیست این حریف تریاکی پهلوان کاری نیست این زمین بی حاصل جای آبیاری نیست در جبین این کشتی نور رستگاری نیست مقصد وکیلان را عاقلانه سنجیدیم مشرب وزیران را عالمانه فهمیدیم خاک پاک ایران را عارفانه گردیدیم هرچه را نباید دید ما یکان یکان دیدیم این زمین بی حاصل جای آبیاری نیست در جبین این کشتی نور رستگاری نیست هست مدت نه سال خلق پارلمان دارند هم به آسمان عدل بسته ریسمان دارند اندر این بهارستان کعبه امان دارند باز هرچه می بینم خلق الامان دارند کار ملت مظلوم غیر آه و زاری نیست در جبین این کشتی نور رستگاری نیست.تا چند کشی نعره که قانون خدا کو؟ گوش شنوا کو؟ آنکس که دهد گوش به عرض فقرا کو؟ گوش شنوا کو؟ در خانه همسایه عروسی است آملا به به بارک اﷲ آن شاخ نباتی که شود قسمت ما کو؟ گوش شنوا کو؟ پرسید یکی رحم و مروت به کجا رفت ؟ گفتم به هوا رفت مرغی که برد کاغذ ما را به هوا کو؟ گوش شنوا کو؟ حلوای معارف که جوانان همه بردند در مدرسه خوردند آلوطی حسن قسمت درویش کته پا کو؟ گوش شنوا کو؟
معنی کلمه نسیم شمال در فرهنگ فارسی
نام روزنامه ای است که سید اشرف الدین گیلانی در ۱۳۲۵ ه.ق . مطابق با ۱۹٠۷ م. تاسیس کرد و تا سال ۱۹۱۱ میلادی گاهی مرتب و گاهی نامرتب بچاپ میرسید . اشرف الدین حسینی فرزند سید احمد قزوینی از شاعران و روزنامه نویسان صدر مشروطیت است ٠ وی بسال ۱۲۸۸ هجری قمری در شهر رشت تولد یافت و پس از تحصیلات مقدماتی به سال ۱۳٠٠ برای ادام. تحصیل روان. بین النهرین شد و پس از پنج سال اقامت در آن سامان به رشت بازگشت و در آنجا روزنام. نسیم شمال را منتشر ساخت پس از برقراری مشروطه به تهران آمد و روزنام. نسیم شمال را در تهران با مقالات و اشعاری انتقادی و در خور فهم عوام منتشر کرد و قبول عام یافت و خود وی نیز بمناسبت نام روزنامه اش به نسیم شمال معروف گشت ٠ سید اشرف الدین در زمر. نخستین شاعرانی است که به عهد مشروطه به زبان مردم و از زبان تود. محروم مردم شعر سرود و مقاله نوشت وی در اواخر عمر به فقر و جنون مبتلا گشت و سرانجام در سال ۱۳۱۳ هجری قمری در نهایت تنگدستی و پریشانی درگذشت ٠ اشعار او اغلب در نسخه های نسیم شمال چاپ و جداگانه نیز به صورت مجموعه ای منتشر شده است ٠
معنی کلمه نسیم شمال در دانشنامه آزاد فارسی
نشریۀ ادبی، فکاهی، سیاسی، چاپ رشت و تهران. نخستین شماره، به صاحب امتیازی و مدیرمسئولی سید اشرف الدین حسینی گیلانی، در دوم شعبان ۱۳۲۵ق/۱۲۸۵ش منتشر شد. در چاپخانۀ عروةالوثقی با چاپ حروفی به چاپ می رسید. همۀ مطالب آن را سید اشرف الدین می نوشت، ولی با نام های مستعاری مثل سرگردان، فقیر، دمدمکی، یتیم جوجه، محروم الحقوق، و مسکین طلبه. مطالب آن بیشتر به شعر بود، اشعاری ساده و روان، و کنایه های آن را در هیچ جریده ای در آن عصر نمی توان دید. نسیم شمال را همه می خواندند و شعر اشرف الدین را ازبر می کردند. گفته می شود که هر نسخۀ آن را لااقل صد نفر در هر بار انتشار می خواندند. دعای «امن یجیب» بر سرلوحۀ بیشتر شماره های آن دیده می شد. با بسته شدن مجلس در جمادی الاول ۱۳۲۶، نسیم شمال توقیف شد و ۱۱ ماه بعد، وقتی تهران فتح و مشروطه بازگشت، دوباره چاپ شد. در۱۳۲۷ق، سید اشرف با کمک محمد ولی خان سپهسالار تنکابنی، که آن زمان سردستۀ مشروطه خواهان در رشت بود، نسیم شمال را آن جا منتشر کرد. از ۱۳۳۳ق، به تهران منتقل شد و انتشار آن تا ۱۴ سال بعد ادامه یافت. نسیم شمال ۲۳ سال (تا ۱۳۰۸ش)، در سال های مبارزه میان مشروطه و استبداد، منتشر شد، تا استبداد صغیر، به صورت هفتگی نامرتب و از آن پس نامرتب تر. پس از فوت سید اشرف الدین گیلانی، امتیاز هفته نامه به مهدی حریرچیان ساعی واگذار شد.
جملاتی از کاربرد کلمه نسیم شمال
طاب ریاک ای نسیم شمال قم و سر نحو کعبة الآمال
ای سیّدی که کلّ کمال نکتهایست از کمال تو، جمله جمال نقطهایست از جمال تو، ای مهتری که ماه روشن سیاه گردد اگر بیند طلعت با جمال تو، خورشید عالم شیدا گردد از نسیم شمال تو، رضوان رضا دهد بدربانی صهیب و بلال تو.
خوش خبر باش ای نسیم شمال که به ما میرسد شمیم وصال
چه باشد ای نفس خرم نسیم شمال که بگذری سوی آن اختر سپهر جلال
حاجی میرزا خلیل آقا، اولین رئیس انجمن بلدیه رشت، فرزند میرزا مهدی شریعتمدار به حاجی ملارفیع بود. وی کار سازندگی در سطح شهر را با جدیت تمام آغاز کرد. در شماره ۱۸ روزنامه نسیم شمال به تاریخ ۹ ربیع الثانی ۱۳۲۶ صفحه ۳ میخوانیم.
تفاهمنامه احداث تراموا در قزوین در سال ۱۳۹۷ منعقد شد. این پروژه به طول ۱۱ کیلومتر و از شرق به غرب قزوین در محور مواصلاتی نسیم شمال تا میدان مینودر امتداد خواهد داشت. رئیس شورای شهر قزوین در سال ۱۳۹۹ اعلام کرد با توجه به نوسانات اقتصادی اجرای این طرح در توان شهرداری قزوین نیست.
بس یافته نسیم گلستان ز رافتش زنده شده به بوی نسیم شمال او
نشر روزنامه در گیلان و رشت سابقهٔ تاریخی فراوانی دارد و مشهورترین روزنامهٔ این خطه نیز نسیم شمال است که نام آن برای همگان آشناست.
بدین صفت که جهان سبز گشت و خرّم شد نه از نسیم شمال است و اعتدال بهار
روسها بعدها منکر آسیب رساندن به حرم و سرقت اموال حرم شدند. به گفته حسنآبادی، برآورد خسارتهای ورده به حرم تا سال ۱۳۳۷ هجری قمری به جهت ضعف حکومت مرکزی به تأخیر افتاد. با این وجود بر طبق اسناد وزارت خارجه، این وزارتخانه در سال ۱۳۳۰هجری قمری، کیفیت و میزان خسارت و تلفات این بمباران را مورد بررسی قرار دادهاست. نسیم شمال در ماجرای بمباران حرم امام رضا توسط قوای روس، شعر «با آل علی هر که درافتاد برافتاد» را سرود:
از هر که بوی سوختگی می توان شنید جان بخش چون نسیم شمال است پیش ما
پیک نسیم شمال ای شده محرم در حرم جاه و احترام محمد
ز اهل سموم هاویه ای و همی خوهی تا نزد تو نسیم شمال آید از هراه
طره دوست در همست و پریش ای نسیم شمال شانه بیار
بر پایه خبری که تحت عنوان اخبارات شهری در شماره ۱۲ روزنامه نسیم شمال در سال ۱۲۸۶ هـ. ش منتشر شده، نخستین اداره بلدیه رشت، پس از انتخاباتی که در روز دهم بهمن ماه ۱۲۸۶ برای تشکیل انجمن بلدیه برگزار شد، تأسیس گردید. برگزاری انتخابات مذکور و آغاز به کار اداره بلدیه که همزمان با تهران صورت پذیرفت، تأثیرات فراوانی در توسعه شهری رشت داشت. بر طبق خبر درج شده در روزنامه پرورش شماره ۱۳۵ چهارشنبه اول تیر ماه ۱۳۰۵، اداره بلدیه رشت در این تاریخ به ساختمان نوساز خود انتقال یافت. ساختمانی که با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا به ویژه معماری سنت پیترزبورگ روسیه و توسط معماران ایرانی مقیم رشت ساخته شد و هماکنون نیز پس از گذشت ۷۵ سال مقر شهرداری رشت است.