میان قلعه. [ ق َ ع َ ] ( اِخ ) نام یکی از پاسگاههای مرزبانی کشور و شعبه شیلات در شبه جزیره میان کاله است. بنای اولیه آن که فعلاً مورد استفاده پاسگاه می باشد از آثار دوره صفویه است. این محل در 11هزارگزی باختر آشورآده بزرگ و 22 هزارگزی باختری تازه آباد واقع است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 3 ). میان قلعه. [ ق َ ع َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان مرودشت بخش زرقان شهرستان شیراز، واقع در 56هزارگزی شمال زرقان با 230 تن سکنه. آب آن از قنات و راه آن مالرو است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7 ).
معنی کلمه میان قلعه در دانشنامه آزاد فارسی
قلعه ای آجری در شبه جزیرۀ میانکاله از دورۀ صفوی بود و حدود یک هکتار مساحت داشت. احتمالاً در دورۀ رضاشاه پهلوی پاسگاه ژاندارمری بوده است. امروز در جای آن پاسگاهی مرزی و شعبۀ ادارۀ شیلات در میانکاله قرار دارد.
جملاتی از کاربرد کلمه میان قلعه
قلعه رودخان از دو بخش ارگ و قورخانه تشکیل شدهاست. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراولخانهها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنههای متعدد بر اطراف مسلط است. چشمهای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.
لشکر تیمور قلعه را محاصره کردند و از کنارهٔ «دریای قلزم»، کشتیهایی مجهز به آتشانداز به سوی قلعه رفته و نفت و آتش به میان قلعه انداختند. در این مرحله، مرگ یکی از سرداران تیمور، به نام خواجه علی بهادر، وی را خشمگین نمود. تیمور پس از آن شخصاً در عملیات جنگی دخالت نمود. چنانکه حصاری پس از حصاری فرو میریخت. سرانجام، پنجشنبه مورخ دوم شوال ۷۹۵ هق، استمرار تهدیدات تیمور، موجب شد تا کمالالدین مجبور شود دروازهٔ واپسین حصارها را نیز بگشاید.
زیرتنگ بیجنوند دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. تابستان های آن گرم و زمستان های سرد و پر بارش دارد. زیرتنگ در کوهپایه کوهی با غارهای طبیعی کم عمق بنا شده. در ضلع دیگر آن رود فصلی است که از سمت میان قلعه سرازیر شده و با عبور از تنگه بِی به رودخانه سیمره در نیدوله ملحق می شود. زیرتنگ دارای مناظر طبیعی زیبایی است که در بهار بسیار دلنشین و دیدنی است. همچنین این روستا قدمتی تاریخی دارد و دارای یک آتشکده مربوط به دوره ساسانی و منطقه باستانی کرناچی می باشد. از این روستا آثار باستانی زیادی نیز کشف شده است.
این بازار از دو بخش اصلی میان قلعه و بازار سرپچه تشکیل شده است که رودخانه سرپوشیده ولی خان (خیابان فخررازی کنونی) آنها را از هم منفک و جدا کرده است.
استودان میان قلعه مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان مرودشت، بخش مرکزی، دهستان رودبال، ۲ کیلومتری جنوب روستای میان قلعه دامنه غربی، کوه قلعه شکسته (گزین) واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۸۹۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بیجنوند آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و دارای آثار طبیعی زیبایی میباشد؛ تنگه بِی بین دو روستای زیرتنگ بیجنوند و میان قلعه (پشت تنگ) یکی از این آثار است که متأسفانه به علت کم توجهی، مسیر منتهی به آن از سمت روستای زیرتنگ، محلی برای تخلیه زباله و نخاله شدهاست. باغات انگور نیدوله بین دو روستای نیدوله علیا و نیدوله سفلی نیز مکانی دلنشین و دیدنی است. ارتفاعات وَری در روستای دره چپی با چشماندازی زیبا از رودخانه سیمره هم منظره ای جالب و دیدنی دارد.