مکشوفه

با توجه به قدمت سفال‌های مکشوفه در دیواره‌ی غربی این قلعه، می‌توان تخمین زد که این بنا متعلق به هزاره اول پیش از میلاد و احتمالاً دوره‌ی اشکانیان تعلق دارد. همچنین برخی سفال‌ها ویژگی‌هایی معمول برای دوران ساسانیان دارند. این حدس هم قابل تصور است که زمانی روی تپه عمارتی وجود داشته که میان هزاره اول پیش از میلاد تا دوران ساسانی برپا بوده.

آژیده مقدم، در مقاله ای که در آن، سعی در رمزگشایی این خطوط داشت، دبیره های نیاایلامی، ایلامی باستان و دبیره های مکشوفه در جیرفت را با یکدیگر مرتبط می‌داند.

این مجموعه باستانی در کنار ده‌ها اثر مکشوفه ظروف سفالی و سفالینه‌ها، انواع کوزه‌ها، گلدان‌ها، قوری‌ها، اشیاء مفرغی و مجموعه‌ای از دسته‌ها، شیرهای لوله‌ای و کوزه‌ها با طرح و شکل‌های مختلف نتایج درخشانی را از فرهنگ وتمدن ایرانی و این دیارنشان می‌دهد.

مدارک شخصی دو سرهنگ به وسیله دو نفر از اعضای گروه با اضافه نمودن چند جزوه و نشریه گروه مجاهدین به پشت بام ساختمان خبرگزاری فرانسه در تهران انداخته شد و مراتب نیز تلفنی به کارمندان خبرگزاری مذکور اعلام گردید تا آن‌ها را به خانواده افسران نامبرده تحویل نمایند. مدارک مکشوفه در پشت‌بام خبرگزاری فرانسه در تهران به وسیله مأموران ساواک جمع‌آوری و با کسب اجازه به مقامات آمریکایی تحویل شد.

در اوایل سده نوزدهم در میان طومارهای مکشوفه تورفان، متون مانوی و نیز اسنادی هم به زبان‌های پارسی میانه و سغدی کشف شد. دانشمند آلمانی متون زبان‌های ایرانی که در این منطقه کشف شده بود را با سختی بسیار خواند.

این محوطه باستانی شامل تپه‌ای به ارتفاع حدودی ۱۴ متر است که در حاشیه جاده قدیم هشتگرد به کرج و در سمت چپ ورودی شهرک ینگی امام واقع شده است. بیشتر سفالینه‌های مکشوفه مربوط به اوایل دوران اسلامی و مقداری هم سفالهای قرمز خشن مربوط به دوران تاریخی را شامل می‌شود.

بر اساس نوشته‌های تاریخی و اشیاء مکشوفه از امپراطوری هخامنشی، پیشینه ۲۵۰۰ ساله اش، قطعی به نظر می‌رسد

در ژانویه ۱۹۹۲م. دن بهات یافته‌های باستان‌شناختی ادارهٔ آثار باستانی اسرائیل مکشوفه از سنگ غربی، که حدود ۱۰ تا ۱۲ متر بالاتر از پایهٔ محوطهٔ دیوار غربی حرم شریف است و ۱۳٫۶ متر (۴۵ فوت) طول، احتمالاً ۴٫۶ متر (۱۵ فوت) عمق، و ۳٫۵ متر (۱۱ فوت) ارتفاع دارد، و تقریباً وزن آن حدود ۵۱۷ تن (۵۷۰ تن کوچک) تخمین زده می‌شود. و سومین بلوک بزرگ سنگ مورد استفاده در ساختمان و بزرگ‌ترین سنگ نمای تراش خوردهٔ مکشوفه و خشکه‌چین در اسرائیل تا به امروز است، منتشر کرد.

موزه سنندج (عمارت سالار سعید)، خیابان امام خمینی. معماری و ساخت این ساختمان موزه خود نشان از معماری عصر قاجاریه دارد. زیر زمین موزه به شکل حوض خانه ساخته شده و دارای سقف گنبدی شکل با تزیینات و آئینه کاری است و در همین قسمت شاه نشین و حوض سنگی به شکل شش ضلعی ساخته شده‌است. جالب‌ترین قسمت موزه ارسی بزرگ تالار است که ۴سال صرف ساختن آن شده‌است. موزه سنندج بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است که در بخش باستان‌شناسی آن اشیای دوره‌های مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگهداری می‌شود. در میان اشیای پیش از تاریخ، بخش پیه‌سوزهای مکشوفه از بانه بسیار قابل توجه هستند.