مکری

بحر مکری تو خلایق قطره‌ای تو چو کوهی وین سلیمان ذره‌ای

آتش طبعیت ابلیس دژم هر زمان مکری بسازد لاجرم

در سال ۱۲۳۲ به رغم مخالفت برخی از درباریان شاه از جمله میرزا آقاخان نوری صَدراَعظَم، طی تشریفاتی خاص، عزیزخان مکری به منصب سرداری کل رسید. در سال ۱۲۳۴، ناصرالدین شاه عزیزخان سردار کل را به‌طور مستقل مسئول امور لشکری ایران کرد. در سال ۱۲۳۶، میرزا آقاخان نوری از رشد و موقعیت سردار کل نگران بود و با اتهامات غیرواقعی به دنبال بی اعتبارساختن عزیزخان در نظر شاه بود.

تا به جان آسوده باشی هیچ کس را دل مسوز تا ز بند آزاد باشی با کسی مکری مباز

هنگام سفر ناصرالدین شاه به اصفهان (۱۲۶۷ هجری قمری) بهرام میرزا با پیشکاری عزیزخان مکری (آجودان‌باشی) نایب الحکومه تهران بود. در خلال سال‌های ۱۲۷۵ تا ۱۲۷۷، با پیشکاری عزیز خان سردار کل آذربایجان بود. در ۱۲۸۲ رئیس مجلس تحقیق دیوان نظام (اداره دادرسی ارتش) شد. از ۱۲۸۵ تا ۱۲۸۸ با پیشکاری میرزا زکی مستوفی تفرشی به جای حمزه میرزا حکمران خوزستان و لرستان شد و در ۱۲۹۵، پس از علیرضا خان عضدالملک وزارت عدلیه را برعهده گرفت.

هر نفس مکری و در هر مکر زان غرقه صد فرعون با فرعونیان

عزیزخان مکری، سیف‌الدین خان مکری و محمدحسین خان مکری در فراهم کردن امکانات اولیهٔ بوکان و شکل‌گیری آن نقش مهمی داشته‌اند. آن‌ها برای بوکان، مسجد، حمام، بازار، سیستم تأمین آب، مکتب‌خانه، گورستان و سد ساختند. علی خان مکری آخرین و چهارمین سردار این شهر، در سال ۱۳۰۶ شمسی، بوکان را واگذار و از امورات دولتی کناره‌گیری کرد.

دیده ای خواهم ازین هم تیزتر تا ببینم زیر این مکری دگر

ور اسیر دام و مکری گشتمی یا خود آماج خدنگی بودمی

تا چو فرصت یافت سر آرد برون زین چنین مکری شود مارش زبون

از سال ۱۲۴۵ شمسی به فرمان ناصرالدین شاه، عزیزخان مکری از آذربایجان احضار و به سمتِ وزارت جنگ منصوب شد. در ۱۲۴۶ شاه به قصد سفر خراسان، دارالخلافه تهران را ترک کرد و عزیزخان علاوه بر مسئولیت وزارت جنگ، تعیین قراولان و افواج ملتزم رکاب را نیز برعهده داشت. در ۱۲۴۶ از وزارت جنگ عزل شد و به جای او کامران میرزا نایب السلطنه انتخاب شد.

او چه کرد آنجا که تو آموختی ساختی مکری و ما را سوختی

هر کجا خاینیست دام انداز بند مکری بگستراند باز

گر از مکری نباشد نیک حالیست غنیمت دان که بس فرخنده فالیست

حق‌الحقایق با ویرایش و پیشگفتار دکتر محمد مکری در سال ۱۳۶۱ شمسی در تهران و از سوی انتشارات طهوری به چاپ رسید. او در مقدمه کتاب می‌گوید: «چاپ و انتشار حق‌الحقایق سهم بزرگی در شناسایی آداب مذهبی اهل حق دارد ... ».

ایل گورک یکی از ایلات کردستان مکری است و روایات زیادی در مورد اصل آنها وجود دارد که بنابر مستندترین اسناد و روایت‌ها این ایل در حدود ۵۷۰ سال پیش مقارن حکومت آق قویلونلوها از منطقه (گه‌وه‌ر) یا همان (یوکسکوا) ترکیه به مناطق موکریان مهاجرت کردند، طبق روایت ضعیف دیگری این ایل در حدود سالهای (۱۶۸۹–۱۷۱۳) میلادی برابر با ۱۰۶۹–۱۰۹۲ شمسی

بازگیر، نام چند طایفة کوچنده و ساکن غرب ایران عمدتاً در استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه. کرمان، سیستان، مازندران بازگیرها در اینکه نام طایفه‌هاشان از شغل نیاکانشان گرفته شده اتفاق نظر دارند. وجود طوایف دیگری به نام‌های «بازیار» و «بازوند» یا «بازبند» در لرستان، و همچنین کاربرد «بازاشکار» (= شکارکردن) در مناطق غرب، به ویژه قلمرو این طوایف، می‌تواند تأییدی بر نظر آنان و عمومیت شکار با باز، درمقطعی از تاریخ این مناطق باشد. (نک. مکری ۲۵)

بداق سلطان ابتدا درمیرآباد ساکن شد و سپس محل امروزی مهاباد را (که در آن زمان سابلاغ نامیده می‌شد) به عنوان مرکز قلمرو مکری انتخاب کرد.

سپس شاه عباس یکی از مکریان به نام شیر بیگ (یا شیر خان) را امیر طایفه مکری و ایشیک آغاسی دربار کرد، اما یکی از سران ایل مقدم را به حاکمیت مراغه گماشت. به همین دلیل شیرخان نیز در ۱۶۲۴–۲۵ شورش کرد و به مراغه حمله کرده و بسیاری از ساکنان آن را کشت و شهر را غارت کرد. شاه عباس هیئتی را برای تنبیه شیرخان فرستاد که پایتختش را تصرف کرده و او را وادار به فرار به کوهستان کردند.

اعضای تیم سرباز که در مسابقات این فصل قهرمان شدند عبارتند از: سرهنگ مصطفی بهارمست (پدر اسفندیار بهارمست)، امیر خلیلی، محمد خاتم (بعدها فرمانده نیروی هوایی شد و در سال ۵۴ درگذشت.)، حسین سرودی (در سال های ۴۰ و ۴۶ رییس فدراسیون فوتبال شد.)، حسن کردستانی، خلیل محسنی، مصطفی مکری (در سال های ۳۸ و ۴۶ رییس فدراسیون شد)، محمد اشرفی، حسین رازی، فتح الله مین باشیان (فرمانده نیروی زمینی ارتش شد)، خسرو اهری، محمد خسروپنا.