موفق نیشابوری

معنی کلمه موفق نیشابوری در لغت نامه دهخدا

موفق نیشابوری.[ م ُ وَف ْ ف َ ق ِ ] ( اِخ ) ( امام... ) فاضل عالم و استاد خواجه نظام الملک و حسن صباح و خیام. ( از حبیب السیر چ تهران ). خواجه امام موفق هبةالدین محمدبن حسین. وی جزء بزرگانی بود که در نیشابور به هنگام هجوم سلجوقیان مقیم بود و تسلیم شهر را به ابراهیم ینال برادر طغرل تصویب کرد و ظاهراً قبلاً با او مکاتبه هم داشته است. وی کسی است که عمیدالملک کندری را به طغرل معرفی کرد و عمیدالملک به خدمت طغرل درآمد و به وزارت او رسید. به گفته بیهقی وی امام صاحب حدیثان بوده است. ناصرخسرو در سفرنامه گوید که در سفر به مکه از نیشابور در صحبت خواجه موفق که خواجه سلطان بود به راه کوان به قومس رسیدم. ( سفرنامه چ دبیرسیاقی ص 4 ).

معنی کلمه موفق نیشابوری در فرهنگ فارسی

فاضل عالم و استاد خواجه نظام الملک و حسن صباح و خیام ٠

جملاتی از کاربرد کلمه موفق نیشابوری

امام موفق نیشابوری فاضل، عالم و استاد خواجه نظام الملک، حسن صباح و خیام بود.
شماری از تذکره‌نویسان، خیام را شاگرد ابن‌سینا و شماری نیز او را شاگرد امام موفق نیشابوری خوانده‌اند. صحت این فرضیه که خیام شاگرد ابن‌سینا بوده‌است، بسیار دور از ذهن می‌نماید؛ زیرا از دیدِ زمانی با هم تفاوت زیادی داشته‌اند. خیام در جایی ابن‌سینا را استاد خود می‌داند، ولی این استادی ابن‌سینا جنبهٔ معنوی دارد.
بیهقی که با وی آشنا بود، می‌نویسد: «او جوزا بود، خورشید و عطارد در معراج ….» محققان از این مورد برای تعیین تاریخ تولد عمر، ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ هجری‌قمری یا همان ۱۸ می ۱۰۴۸ میلادی استفاده کردند. فقه را در میان‌سالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت؛ حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستاره‌شناسی را فرا گرفت. برخی نوشته‌اند که او فلسفه را مستقیماً از زبان یونانی فرا گرفته بود.