مورمانسک
معنی کلمه مورمانسک در دانشنامه عمومی
این شهر مرکز استان مورمانسک روسیه است و دارای بندری در خلیج کولا می باشد. شهر مورمانسک ۳۲۰٬۹۰۰ نفر جمعیت دارد ( برآورد ۲۰۰۵ ) و یک پایگاه مهم دریایی برای نیروی دریایی روسیه به شمار می آید.
نام مورمانسک از زبان ساآمی ( Saami ) گرفته شده است و معنی آن «سرزمین کنار دریا» است. در این زبان مور به معنی دریا و ما به معنی سرزمین است.
امروزه در حدود ۱۵۰۰ ساآمی در شبه جزیرهٔ کولا زندگی می کنند. پیشهٔ آن ها در قدیم شکارگری، پرورش گوزن شمالی و ماهیگیری بود.
شهر مورمانسک که در آغاز رومانوف - نا - مورمانه ( Рома́нов - на - Му́рмане ) نامیده می شد در ۴ اکتبر ۱۹۱۶ بنیاد شد و نام خود را از خاندان پادشاهی روسی رومانوف گرفت. نام این شهر پس از انقلاب اکتبر به مورمانسک دگرگون شد.
نیروهای آلمانی مستقر در قلمرو فنلاند در سال ۱۹۴۱ به عنوان بخشی از عملیات روباه نقره ای به شهر مورمانسک حمله کردند. این شهر در این حمله به شدت ویران شد و شدت ویرانی آن فقط با تخریب لنینگراد و استالینگراد در جنگ قابل مقایسه است.
با این حال، مقاومت سرسختانه شوروی ها و شرایط سخت آب وهوای محلی به اضافه زمین های سخت گذر منطقه، آلمانی ها را از تصرف شهر بازداشت و آن ها موفق به بستن مسیر راه آهن حیاتی کارلیا و مسیر منتهی به بندر بدون یخ نشدند. به سبب مقاومت شدید در مورمانسک علیه آلمان ها، این شهر عنوان شهر قهرمان را در تاریخ 6 می 1985 دریافت کرد. در ادامه جنگ هم به همراه شهر و بندر آرخانگلسک نقش کلیدی در رساندن آذوقه و مهمات متفقین به شوروی را ایفا کرد. در طول جنگ سرد نیز این شهر پایگاه زیردریایی ها و یخ شکن های شوروی بود. در سال 1974 مجسمه آلیوشا که نمایانگر سرباز شوروی در جنگ است در این شهر نصب شد. این مجسمه 35. 5 متر طول دارد و هتل آزیموت مورمانسک که 72 متر ارتفاع دارد، تبدیل به بزرگترین ساختمان در محدوده ی دایره قطبی شد.
معنی کلمه مورمانسک در دانشنامه آزاد فارسی
مورْمانْسْک (Murmansk)
بندر دریایی و مرکز استان خودمختار مورمانسک در ۱۰۰۰کیلومتری شمال سن پترزبورگ، در شبه جزیره کولا، واقع در شمال غربی فدراسیون روسیه با جمعیت ۳۷۰,۷۰۰ نفر (۲۰۰۱). بر دهانۀ رود یا شاخابه ای از دریای بارنتس قرار دارد؛ این دریا به طول ۵۰ کیلومتر در خشکی پیش رفته است. بزرگ ترین شهر مدار شمالگان، بندر ماهی گیری مهم روسیه، و پایگاه کشتی های یخ شکنی است که «گذرگاه شمال شرق» را باز نگه می دارند. صنعت مهم آن کشتی سازی است و مراکز تحقیقاتی قطب شناسی نیز در این شهر واقع اند. مورمانسک مرکز لاپلاند روسیه و یگانه بندر در ساحل شمالگان این کشور است، که در سراسر سال یخ نمی بندد و بر روی کشتی ها باز است. «جشنوارۀ شمال» در مارس به نشانۀ پایان شب دوماهۀ شمالگان برگزار می شود. پس از ورود شوروی به جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۱، مورمانسک پایانۀ زمستانی برای تدارکات حیاتی ارسالی از بریتانیا و بعدها از امریکا بود؛ در تابستان این تدارکات به آرخانگلسک ارسال می شد، که به لنینگراد نزدیک تر بود. در ۱۹۱۶، مورمانسک (با نام رومانوف نا مورمان) به منزلۀ بندری تدارکاتی تأسیس شد. در جنگ داخلی روسیه (۱۹۱۸ـ۱۹۲۰)، تحت اشغال قوای متفقین و ارتش سفید بود. سورومورسک، واقع در شمال مورمانسک، پایگاه ناوگان شمالی روسیه ازجمله زیردریایی های اتمی و زرادخانۀ هسته ای است.
جملاتی از کاربرد کلمه مورمانسک
دریاچه ایماندرا (روسی: Имандра) دریاچه‌ای در جنوب‌غربی شبه‌جزیره کولا در استان مورمانسک روسیه است که اندکی بالاتر از مدار شمالگان قرار گرفته‌است. این دریاچه ۱۲۷ بالاتر از سطح دریا قرار دارد و مساحت آن ۸۷۶ کیلومتر مربع و بیشینه ژرفای آن ۶۷ متر است.
کولسکی (Кольский) یکی از شهرستان‌های استان مورمانسک در روسیه است.
ارتش هفتم قدرتمندترین ارتش میدانی شوروی از میان چهار ارتشی بود که در این جنگ به‌کار گرفته می‌شد. این ارتش موظف به شکستن مواضع دفاعی خط مانرهیم در باریکه کارلیا بود. ارتش هشتم شوروی مأمور به حرکت از جانب شرقی دریاچه لادوگا، چرخش به سمت جنوب غربی از شمال این دریاچه و محاصره کردن مدافعان خط مانرهیم شد. ارتش نهم شوروی که در اراضی شمالی‌تر مستقر بود و دفاع ضعیف بخش مرکزی خط مقدم فنلاندی‌ها را در مقابل داشت، می‌بایست از این قسمت به طرف اولو در کرانه خلیج بوتنیا در غرب فنلاند، پیش می‌رفت و این کشور را به دو نیم می‌کرد. ارتش چهاردهم شوروی که در غرب مورمانسک قرار داشت، نیز مسئول تصرف پتسامو و اشغال شمال فنلاند شد تا از رسیدن کمک خارجی به این کشور از طریق نروژ و سوئد جلوگیری شود.
شهر بخش ترسکی، استان مورمانسک خواهرخواندهٔ تانا (فینمارک) هست.
شهر مورمانسک خواهرخواندهٔ دوارننه هست.
ارکستر فیلارمونیک مورمانسک ارکستر مستقر در شهر مورمانسک روسیه است. در حال حاضر بزرگترین ارکستر کامل حرفه‌ای در منطقه بارنتس است. و توسط دولت منطقه‌ای مورمانسک اداره می‌شود.
راه‌آهن کیروف (روسی: Кировская железная дорога) تا سال ۱۹۳۵ راه‌آهن مورمان یک شبکه‌راه‌آهن روسیه ترابری ریلی به طول ۱۵۲۰ میلی‌متر (۴ فوت ۱۱+۲۷/۳۲ اینچ) است که ساحل مورمان و شهر مورمانسک را (در شمال) و سن پترزبورگ (در جنوب) را به هم متصل می‌کند.
شهر اولنگورسک، اوبلاست مورمانسک (به روسی: Оленегорск) در کشور روسیه و در اوبلاست مورمانسک واقع شده‌است.
کوودورسکی (Ковдорский) یکی از شهرستان‌های استان مورمانسک روسیه است.
شوروی از چند سال پیش از آغاز درگیری شروع به احداث خطوط فرعی راه‌آهن از خط اصلی مورمانسک به سمت مرز فنلاند در غرب کرده بود. بخش‌های کلیدی این خطوط به طرف کوسامو، سووموسالمی، کوهمو و لیئکسا تمرکز داشت. شوروی از همان زمان به صورت آشکاری در حال آماده‌سازی برای تهاجم بود؛ چرا که این خطوط آهن در نواحی با جمعیت بسیار اندک، هیچ هدفی جز انتقال نیرو و تجهیزات نمی‌توانست داشته باشد. به هر صورت تصمیم نهایی برای تهاجم به فنلاند اواخر ماه اکتبر سال ۱۹۳۹ گرفته شد.