مهرداد اول

نام باگاسیس بارها در منابع مختلف خط میخی دوره اشکانی آمده است. همچنین یک بار توسط یک مورخ رومی قرن ۲-۳، مارک جونیان جاستین، ذکر شده است. باگاسیس پسر پادشاه پارت فریاپات بود. او سه برادر داشت که به پادشاهی رسیدند - فرهاد یکم، اردوان اول/دوم و مهرداد اول . که اردوان یکم پادشاهی کوچک اشکانی را به یک امپراتوری قدرتمند تبدیل کرد - در زمان سلطنت او سرزمین های ماد و بابل را تسخیر کرد و سپس لقب «شاه شاهان» را کاملاً به خود گرفت . زمانی که مهرداد یکم در حال تصرف ماد بود، یکی از سرداران او ایران را فتح کرد. به گفته مورخ نیکلاس اورتوم، می تواند باگاسیس باشد.

در حالی که دولت اشکانی مشغول بازپس‌گیری سرزمین‌های از دست رفته خود در غرب بود، تهدید تازه‌ای در شرق شکل می‌گرفت. در ۱۷۷–۱۷۶ پ. م اتحاد کوچ‌نشینان شیونگ‌نو، عشایر یوئه‌ژی را از سرزمین خود که استان گانسو امروزی در شمال‌غربی چین باشد، بیرون راندن. یوئه‌ژی‌ها به سمت غرب در باختر مهاجرت کردند و جایگزین سکاها شدند. سکاها ناگزیر به سوی غرب حرکت کردند و به مرزهای شمال شرقی اشکانی یورش بردند. از این رو مهرداد اول پس از فتح میان‌رودان مجبور به بازگشت به هیرکانی شد.

به گفته نیلسون دوبواز مورخ آمریکایی، زمانی که دیمتریوس دوم سلوکی، به اشکانیان حمله کرد، مهرداد اول با استفاده از دستگاه اطلاع‌رسانی‌اش از مسیر لشکرکشی او آگاه بود و توانست او را غافلگیر و اسیر کند. دمتریوس دو بار از زندان گریخت و هر بار به‌خاطر شبکه جاسوسان اشکانی گرفتار شد.

در دورهٔ هخامنشی، قلمرو سلطنت داریوش کبیر تا پنجاب گسترش یافت و صنعت‌گران، پیشه‌وران و بازرگانان از هند به ایران و بالعکس رفت‌وآمد داشتند؛ و حتی در برخی از جنگ‌های میان ایران و یونان باستان لشکریان هندی بخشی از سپاه هخامنشی را تشکیل می‌دادند. در دورهٔ اشکانیان نیز، مهرداد اول نواحی پنجاب را ضمیمهٔ قلمرو پادشاهی خود کرد.

در گذشته این رود را با نام‌های طاب و نهر طاب، و در منابع جدیدتر با نام‌های تاب تیری، جراحیه و کُردستان نامیده‌اند. همچنین نام دیگر آن وادی ارجان بوده‌است. در زمان سلوکی و اشکانیان هدیفون نام داشته و مهرداد اول اشکانی پس از دمتریوس آنجا را فتح کرد.

زمان ساخت مجسمه سال آنطور که در کتیبه آن ذکر شده ۱۵۳ قبل از میلاد است. این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی (اشک نهم ۱۳۶–۱۷۴ ق. م) منطبق می‌باشد. نام سازنده این مجسمه «امن کل» و احتمالاً از فرماندهانان محلی است. زمان ساخت این مجسمه با فتح ماد توسط اشکانیان همزمان است.