معنی کلمه منع حدیث در دانشنامه اسلامی
دین مقدس اسلام آخرین و کامل ترین دین الاهی است و برای رشد و تعالی انسان ها چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی برنامه ها و احکام جامعی را در نظر گرفته است که در این میان سنت به عنوان دومین منبع معارف اسلامی، علاوه بر این که مبیّن و مفسر قرآن کریم به شمار می رود، نقش مهمّی نیز در تبیین و شناساندن احکام و معارف اسلامی ایفا می کند؛ زیرا بسیاری از دستورات قرآن مجمل است و با کنار نهادن سنت و احادیث رسول خدا، نمی توان به تفسیر و معنای این آیات پی برد.
منع از نقل و کتابت حدیث
علی رغم این که وجود سنت در کنار قرآن به جهت تبیین حقایق قرآنی، ضرورتی انکار ناپذیر است و از سوی دیگر پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) همواره به فراگیری حفظ و نشر احادیث ترغیب و تشویق می نمودند، متأسفانه بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) بنا به دلایلی؛ نقل، کتابت و نشر احادیث ممنوع گشت و این امر ضربه سنگین و جبران ناپذیری به پیکره امت اسلامی وارد نمود.
پس از رسول خدا، خلفای سه گانه از نشر و ترویج احادیث رسول مکرٌم اسلام ممانعت به عمل آوردند. ممنوعیت حدیث از زمان ابوبکر خلیفه اول شروع شد و در عصر عمر و عثمان با شدت بیشتری ادامه یافت. ذهبی روایت می‌کند که عمر، ابن مسعود و ابوالدرداء و ابومسعود انصاری را به جرم نقل احادیث زیاد از رسول خدا محبوس کرد.
منع حدیث از نظر خلیفه اول
بهانه ابوبکر برای جلوگیری از کتابت و نشر احادیث، اختلاف مسلمانان بود. گفت: “شما از پیامبر اکرم حدیث هایی نقل می کنید و گاهی در میان شما اختلاف پدید می آید. اگر وضع به همین منوال ادامه یابد، مسلمانان در آینده به اختلاف شدیدتری مبتلا خواهند شد؛ از این رو، از این به بعد از رسول اکرم حدیثی نقل نکنید و اگر کسی از شما پرسشی کرد، بگویید میان ما و شما همین قرآن کافی است، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام بدانید”.
منع حدیث به نقل از عایشه
...
[ویکی شیعه] منع حدیث یا منع کتابت حدیث و یا منع تدوین حدیث، جلوگیری از نقل و نوشتن گفتارها و رفتارهای پیامبر اسلام است.
در اواخر حیات پیامبر(ص) قریش عبدالله بن عمر را از نوشتن سخنان پیامبر بازداشتند، اما پیامبر مقابل این عمل ایستاد و عبدالله را تشویق به نوشتن گفتار خود کرد. پس از رحلت پیامبر(ص) خلفاء تصمیم بر منع کتابت حدیث گرفتند و از نقل حدیث نیز جلوگیری کردند، و حتی در برخی موارد، احادیث موجود را سوزاندند. برخی ریشه این ممانعت را، سخن عمر (حَسْبُنا کتابَ الله) می دانند و همچنین روایات محدودی را بر این مضمون از پیامبر خدا نقل می کنند که اختلاف نظر بسیاری در مورد آن ها وجود دارد.
منع حدیث آثاری همچون اختلاف در جانشینی پیامبر، ورود اسرائیلیات، جعل در احادیث و اختلاف در اعتقادات و عمل به احکام داشت. منع کتابت حدیث توسط عمر بن عبدالعزیز برداشته شد.