ملاحسین
جملاتی از کاربرد کلمه ملاحسین
خاندان ضرابی (صبای کاشانی) که از معتبرترین و با اصالتترین و خوشنامترین خاندانهای ایرانی‌اند به پردیان نیز مشهورند، نجبای این خاندان اصیل از قدیم در قلعه دنبل که بوسیله شاه کیکاوس کبیر احداث شده بود و چهار هزار و سیصد سال قبل از دولت اسلام پشت به پشت داشته اند همیشه ممدوح شعرا و مطلوب روزگار بوده اند. در کتابهای تاریخ اخشیدی، تاریخ شاه طهماسب، تاریخ شاه اسمعیل صفوی، شرف نامه، تاریخ ظفرنامه تیموری، جهان نمای ترکی و فتوحات مکیه محی الدین اعرابی و مفاتیح ملاحسین میبدی، تاریخ الفی، تاریخ آداب ملوک ملک ناصر... از این خاندان که بازماندگان سلسله شاهان ساسانی هستند و جد اعلای ایشان به انوشیروان عادل میرسد یاد شده است و دارای شجره نامه مکتوب قدیمی تایید شده هستند.
سبزوار از دیرباز در حوزه نثر و ادبیات مطرح بوده. یکی از خاستگاه‌های اصلی تمدن و فرهنگ کهن خراسان که به لطف ظهور نویسندگانی ابوالفضل بیهقی دبیر، ابوالحسن علی بن زید بیهقی معروف به فرید خراسان، ملاحسین واعظ کاشفی ،ملاهادی سبزواری معروف به اسرار، علی شریعتی معلم بزرگ کویر و … آثاری نظیر تاریخ بیهقی، تاریخ بیهق، کویر، روضه الشهدا و … که اکثر آنها به لحاظ ارزش‌های هنری و ادبی، از آثار مطرح نثر و ادبیات فارسی محسوب می‌شوند و پدید آمده‌است. همچنین کتاب لمعه که امروز جزء کتب اصلی حوزه‌های علمیه است، به درخواست سبزواری‌ها توسط شهید اول در زمان سربداران منتشر شده.
ملاحسین در دیدار با سید علی‌محمد شیرازی به او می‌گوید که طبق دستورها و راهنمایی‌های استاد فقید خود به دنبال قائم موعود است و علائم قائم را طبق گفته‌های استادش برای سید علی‌محمد شیرازی بازگو می‌کند. سید علی‌محمد شیرازی در پاسخ می‌گوید که این نشانه‌ها در او هویداست. باب موفق می‌شود تا بشرویه‌ای را متقاعد نماید که او قائم موعود است. بعد از چند سؤال و جواب و نزول سریع کتابِ «قَیّوم الاسماء» (تفسیر سوره یوسف) توسط سید علی‌محمد شیرازی، ملاحسین بشرویه‌ای به او ایمان می‌آورد. به دنبال او عده‌ای دیگر از شیخیان به شیراز می‌آیند، به باب ایمان آورده و از حروف حی (حواریون باب) محسوب می‌شوند.
تخصص اصلی ملاحسین در وعظ و انشا بوده و از قرائن معلوم است که به خوبی از پس این کار برمی‌آمده است. مجالس وعظ ملاحسین به گونه‌ای بوده است که سلطان حسین و سایر درباریان در آن حاضر می‌شدند. امیر علی‌شیر (به قول حکیم شاه محمد قزوینی، مترجم دربار عثمانی) دربارهٔ کاشفی و مجالس وعظ او می‌نویسد:
عظیم شیروانی در سال ۱۲۱۴ در شهرستان شماخی متولد شد؛ هفت سال داشت که پدرش را از دست داد و به داغستان رفت و در کنار پدربزرگ ملاحسین به تحصیل مشغول شد و در سال۱۲۶۹ درگذشت.
منابعی که ملاحسین فیض کاشانی از آنها نقل روایت نموده با تعداد موارد نقل به شرح ذیل می‌باشد: (قابل توجه این که به دلیل تقطیع روایات توسط فیض کاشانی هر مورد نمایانگر یک روایت مستقل نیست. تعداد موارد نقل حدود ۹۰ به واقع نزدیک می‌باشد.)
۴- میرزا محمدحسن بشرویه‌ای برادر کوچک ملاحسین بشرویه؛ او از علمای شیخیه بود که همراه برادرش در آغاز جوانی در شیراز به باب گروید و در غالب حوادث از جمله جنگ قلعه طبرسی همراه ملاحسین بود. سرانجام میرزا محمد حسن در سال ۱۸۴۹ میلادی در قلعه شیخ طبرسی درگذشت.
واقعهٔ شیخ طبرسی عکس‌العمل شدیدی میان پیروان باب در نقاط مختلف کشور برانگیخت و گروه‌های مختلف بابیان برای پیوستن به ملاحسین راهی مازندران شدند. بسیاری موفق شدند خود را به محل برسانند اما نیروهای شاه جلوی گروه‌های دیگر را گرفتند. از جمله این افراد سید یحیی دارابی و میرزا حسینعلی نوری (بهاءالله) بودند که نتوانستند به ملاحسین بپیوندند.
این تفسیر متعلق به سوره یوسف (ع) و تألیف ملاحسین کاشفی است. چنان‌که از مقدمه کتاب برمی‌آید مصنف مطالب کتاب را املاء نموده و جمعی می‌نوشته‌اند و چون تفسیر سوره خاتمه یافته، مقدمه‌ای به قلم خود بر آن نگاشته و به مناسبت اینکه آیات سوره را در شصت فصل تفسیر کرده، آن را «جامع الستین» نام گذارده و برای بیان مراد و تشریح کامل، توضیحات و استشهاداتی از آیات دیگر و اخبار و قصص و حکایات آورده و به اشعار فارسی مزیّن ساخته و به‌راستی کتابی عرفانی و تاریخی و اخلاقی و ادبی است.
پیروان سید علی محمد باب تحت تأثیر سخنان قرةالعین در واقعه بدشت، در مکانی که مزار شیخ طبرسی در آنجا بود گردهم آمدند. در اینجا، مردان تعلیم دیده برای صلح (علمای مذهبی) با نیروی شجاعت و مهارت باورنکردنی، ماه‌ها مجبور به جنگ با قوای سلطنتی بودند و بارها و بارها نیروهای دولتی را شکست داده و موجب شده بودند که حتی برخی از قوای دولتی ناامید شوند. رهبر شجاع ایشان ملاحسین بشرویه‌ای بود.