مزدیسنی

دربارهٔ اهمیت دُرون میَزد متنی در کتاب روایات پهلوی با دادستان دینی آمده است. میَزد به معنی نذر یا ولیمه غیرمایع است مانند گوشت و نان و غیره که در جشن‌های مذهبی و سایر مراسم دیگر مانند آفرینگان و پزش، برای پیروان آئین مزدیسنی لازم بوده‌است.

یک سوی تحولات زندگی دستور داراب کومانا که دورهٔ جوانی ایشان است، هم‌زمان با هنگامهٔ ورود دستور جاماسپ ولایتی به هند و مشاهدهٔ آشفتگی‌های مذهبی هازمان(:جامعه) پارسیان هند است. دستور جاماسب ولایتی بهترین راه ترمیم چالش‌های مذهبی و لغزش‌های فکری هازمان پارسیان را در آموزش و بالابرد آگاهی‌های مذهبی ایشان می‌بیند. به همین منظور تصمیم می‌گیرد تا چندتن از موبدزادگان جوان و باهوش را زیر نظر خویش تربیت و نوزوت کند تا ایشان در آینده به اصلاح امور هازمان پارسیان همت گمارند. «دستور داراب کومانا» مقیم بندر سورت، یکی از آن افرادی(:سه تن) بود که زیر نظر دستور دانشمند، جاماسپ ولایتی آموزش دید و عالم به حقیقت‌های کیش مزدیسنی شد.

نویسندهٔ این کتاب، واژگونهٔ دیگران، به پارسیگ پاره‌پاره ننگریسته و آن را به مزدیسنی و مانوی و ترسایی و … بخش نکرده و آن را پیکره‌ای یکپارچه دیده‌است. وی، در این کتاب، خود زبان پارسیگ را پایهٔ کار خویش نهاده، بدان چونان زبانی زنده و پویا درنگریسته، سرچشمه‌ها را باریک‌بینانه و سنجشگرانه بررسیده و نمونه‌هایی بسیار از کمابیش همهٔ نوشته‌های پارسیگ فرادست آموزنده گذارده‌است. چنین، هر کس، برپایهٔ این کار، خواهد توانست دستور پارسیگ را به نیکی آموزد؛ با واژه‌سازی در این زبان آشنا شود؛ پارسیگ را با دیگر زبانهای ایرانی سنجد؛ بیش از چهار هزار واژهٔ پارسیگ را ریشه‌شناسانه بررسد؛ و واج‌شناسی این زبان را نیز فراگیرد.

آنکتیل دوپرون در دستنویس‌های خویش از دستور داراب کومانا همواره به نیکی یادکرده، خود را مدیون گشاده‌رویی و سخاوت‌های استادش دستور داراب کومانا می‌داند(۵). درود بر دستور جاماسپ ولایتی، درود بر دستور داراب کومانا و درود بر آنکتیل دوپرون که باعث آغاز و ریشه گرفتن چنین جنبش شگرفی در شناخت آموزه‌های مینوی اشوزرتشت و جهان‌بینی مزدیسنی در سده‌های اخیر شدند. ائیتره په ایتنام اشونام فره وشیم یزمیده (:بر روان پاک همهٔ آموزگاران پارسا درود باد).

از بهترین نمونه‌های شناخته شده دوگانگی اخلاقی دین مزدیسنا است که در آن اهورامزدا منشأ خوبی‌ها و اهریمن سرچشمه تمام بدی‌هاست. در این دین دوگانگی به دو صورت کیهانی و اخلاقی وجود دارد که صورت کیهانی نبرد دو نیروی متضاد در سطح جهان است و دوگانگی اخلاقی نبرد در ذهن انسان است. خدا به انسان آزادی داده‌است، پس او می‌تواند راه خودش انتخاب کند که به سمت راستی متمایل باشد، یا به سمت دروغ. تأکید در دوگانگی مزدیسنی بر روی آزادی انتخاب است که نشان می‌دهد انسان یاور اهورامزداست، یا همراه اهریمن. زمانی که همه انسان‌ها راستی را برگزینند، شر شکست خواهد خورد.