مرم

تو از آنها مرم میفت از اسب زو همیکن علوم حق را کسب

لطف تو بفریفت مرا گفت برو هیچ مرم بدرقه باشد کرمم بر تو نباشد خطر‌ی

از ما مرم ای آهوی مشکین که گذشتیم از خلق جهان بهر تو و قید وطن هم

بدان تا بود انس خواننده را دعا گویدم گر مرم زنده را

ای دل مسکین من از شرکت ناکس مرم زانک این سنت ز نااهلان بود ناچار من

ز رفیقان گلستان مرم از زخم خاربن که رفیق سلاح کش مدد کاروان شود

بهای نعمت دیده سپاس و شکر خدا دان مرم چو قلب ز کوره که کان شکر و سپاسی

پیش من فرهاد و مجنون مرم آزاده‌اند کم چو من دیوانه‌ای در قید و بندی سوخته

در پایان قرن نوزدهم، منطقه خدرا توسط سه گروه مهاجر - چرکس‌ها، بوسنیایی‌ها و یهودیان روسی پر شد. این استعمارگران فراملی به آنچه که به قول روی مرم «یک دشت ساحلی کم جمعیت بود که ساکنان آن دهقانان عرب زبان مرتفع و عشایر ترکمن، نوبی، مصر و عرب-شبه جزیره بود» پیوستند. مروم در ادامه خاطرنشان می کند که در سال 1871 مقامات عثمانی، خربة الخدیره را بازرسی کردند، و آن را "خالی از ساکنان و فاقد دهقانان مقیمی یافتند که واجد شرایط خرید آن در ازای پرداخت هزینه ثبت زمین هستند." سلیم الخوری، یک تاجر مسیحی. از حیفا، خدیره را به همراه 3000 هکتار زمین خریداری کرد و در میان خرابه ها یک ملک کشاورزی ایجاد کرد.

درآ در آتشش زیرا خلیلی مرم ز آتش نه‌ای نمرود بدظن

نادراً گر کسی بیابد گنج تو مهل کسب خود مرم از رنج

در دوران پیشاتاریخ و آغاز تاریخ، یعنی از حدود ۵۰ هزار سال پیش انسان‌ها در لهستان امروزی زندگی می‌کرده‌اند و مانند مرم نواحی مجاورشان عصر سنگ و برنز و آهن را گذراندند. در دوران نوسنگی و حدود سال ۵۵۰۰ قبل از میلاد مسیح گروه‌های متعلق به فرهنگ لینربندکرامیک از نواحی اطراف رود دانوب به سمت لهستان مهاجرت کردند و در آن ساکن شدند که این تمدن با ظهور اولین جوامع کشاورزی در حدود سال‌های ۴۰۰۰ تا ۲۵۰۰ ق. م کم از میان رفت.