مدگردی
معنی کلمه مدگردی در فرهنگ فارسی
مدگردی عبارتست از تغییر مایه و مقام مثلا در موسیقی ایرانی رفتن از شور لا به شور می را تغییر مایه و رفتن از ماهور به راک را تغییر مقام گویند و مجموع این تغییرات بطور کلی مدگردی نامیده میشود .
جملاتی از کاربرد کلمه مدگردی
بخش دوم (چاپ نخست): این بخش با عنوان «آوازشناسی» مباحث تئوری موسیقی ایرانی، در ۱۷۲ صفحه نگاشته شده‌است. مطالب این بخش نخستین بار در کتاب دستور تار آمده‌است اما در این کتاب مطالب مفصل‌تر در مورد دستگاه‌ها، نغمه‌ها و آوازهای ایرانی، با مثال‌ها و نمونه‌ها به تفصیل بیان شده‌است. همچنین کوک‌های مختلفی که در ویولن و تار برای دستگاه و آوازهای مختلف مرسوم است و نیز راه‌های مدگردی (تغییر مایه) در آواز و دستگاه‌ها توضیح داده شده‌است.
این اثر، یک آلبوم بداهه‌نوازی در دستگاه، آواز و گوشه‌های مختلف است. دستگاه اصلی که جمله‌ها و فرودها به آن بازگشت داده می‌شوند، دستگاه راست‌پنجگاه است. دستگاه راست‌پنجگاه به جز چند نغمه از محدودهٔ قطعهٔ «درآمد» که دارای استقلال و ویژگی خاصی هستند، باقی روند ملودی‌ها به نوعی وابسته به دستگاه یا آوازهای دیگر می‌باشند که مرکب‌نوازی یا مدگردی را به‌طور طبیعی امکانپذیرتر می‌کنند. در آلبوم ترکمن، به پیوند میان موسیقی محلی و موسیقی سنتی توجه شده و به نوعی موسیقی ملی را دنبال می‌کند.
از تالیفات اشتور می‌توان به کتاب‌های: آموزش فرم موسیقی، آموزش کنترپوان، آموزش مدگردی و آموزش هماهنگی اشاره کرد.برخی آثار موسیقی وی نیز عبارتند از:
در رپرتوار موسیقی تنبور حدود ۷۲ مقام وجود دارد که ۱۶ مقام آنها مربوط به مقام‌های مجلسی و ۵۶ مقام نیز مربوط به مقام‌های حقانی یا کلام است. پایه و اساس موسیقی تنبور همانند موسیقی کلاسیک ایرانی بدیهه‌سرایی است. به‌طور مثال اگر نوازنده‌ای یک مقام را دو بار در یک روز هم اجرا کند، به‌طور یقین یکسان در نمی‌آید. یکی از خصوصیت‌های مقام‌های تنبور قابلیت مدگردی آنهاست، یعنی نوازنده عملاً می‌تواند از یک مقام به دیگر مقام‌ها مدگردی کند و پس از انتقال از چند مقام به مقام اصلی بازگردد.
مد در موسیقی غرب، به قرون وسطی بر می‌گردد و در آوازهای مذهبی اجرا می‌شد و به مدهای کلیسایی معروف است و از مدهای یونان باستان اخذ شده‌است ولی در نحوهٔ استفاده از آن تغییراتی انجام گرفت. در این مدها از تغییر ات کروماتیک استفاده نمی‌شد و قابل انتقال و مدگردی نبوده‌است و فقط در هفت مد موجود ساخته می‌شد. مد در موسیقی دیگر ملت‌های شرق و غرب هم دارای تنوع زیاد و فراوانی است.
در کاست تحریر خیال استاد ایرج بسطامی در مایهٔ همایون شروع با آواز نمود. با تحریرهای متعدد خود آدمی را به اوج خیال پرواز داد. همراه با احساس عمیق در گوشه‌های مهم دستگاه همایون به آواز بیات ترک که از متعلقات شور است مدگردی نمود (مدگردی یعنی تغییر مقام موسیقا ای)، و در نهایت به مقام همایون که از آن شروع به خواندن نموده بود فرود نمود، و این نهایت چیرگی او در مقامات موسیقی ایرانی را نشان میدهد و اوست که لیاقت کلمهٔ استاد را دارد.